متخصصان توصیه می کنند که در صورت بروز هر گونه درد در دندان عقل، بهترین کار، مراجعه به دندانپزشک است. دندانپزشک می تواند تشخیص دهد که دندان عقل عفونی شده است یا خیر. دندان عقل (آسیاب سوم) اغلب آخرین دندانی است که در دهان ظاهر می شود، با این حال، برخی افراد که تعداد آنها معدود است، رویش این دندان را در دهان خود تجربه نمی کنند. بر اساس تحقیقات انجام شده، عفونت ‌های دندان عقل ممکن است بر اثر گیر افتادن این دندان در زیر لثه به وقوع بپیوندد.

برخی عفونت‌ها نیز به دلیل تمیز نکردن کامل دندان‌ های عقب رخ می دهند؛ زیرا تمیز نمودن دندان های عقب سخت تر از دندان های جلویی است. اگرچه وجود عفونت در دندان عقل می تواند دردناک باشد، اما مراجعه به دندانپزشک می تواند به تسکین این درد کمک بسیاری کند.

برای اطلاعات بیشتر درباره دندان عقل مطالعه مطلب دندان عقل: هر آنچه که باید بدانید! توصیه میگردد.

مراقبت در منزل از دندان عقل عفونی

1. نشانه های وجود عفونت دندان عقل را تشخیص دهید.

عفونت اطراف دندان عقل که با عنوان پریکورونیت شناخته می شود، در شرایطی رخ می دهد که بافت نواحی اطراف دندان عقل ملتهب و عفونی می شود. همچنین، این نوع عفونت زمانی ایجاد می‌شود که تنها قسمتی از دندان رشد کرده باشد و دندان به طور کامل از لثه خارج نشده باشد. بعلاوه، زمانیکه فاصله بین دندان های نزدیک دندان عقل کم باشد، به راحتی نمی توان دندان عقل را تمیز نموده و نخ کشید، در نتیجه تجمع مواد غذایی در این قسمت ها می تواند منجر به عفونت شود. برای تشخیص دندان عفونی، باید علائم و نشانه های آشکار آن را شناسایی کرد. علائم زیر، نشان دهنده عفونت دندان عقل می باشند:

• اگر لثه به رنگ قرمز روشن باشد یا اینکه لکه های سفید روی لثه ها ظاهر شود، احتمال عفونت وجود دارد. در این شرایط، لثه های اطراف دندان مورد نظر، ملتهب خواهند شد.

• اگر فرد درد متوسط تا شدیدی را در ناحیه فک خود حس کند و جویدن برایش دشوار باشد، احتمال عفونت وجود دارد. در این شرایط احتمال وجود تورم مانند یک توده کوچک در گونه وجود دارد. این قسمت متورم نیز در اثر لمس شدن، گرم می شود.

• گاهی، وجود طعم فلزی و نامطبوع در دهان می تواند نشان دهنده عفونت باشد. این طعم به دلیل وجود خون و چرک در محل عفونت در دهان احساس می شود. علاوه بر این، این مشکل میتواند یکی از علل بوی بد دهان باشد.

• اگر فرد در باز کردن دهان یا بلعیدن مشکل داشته باشد، ممکن است به عفونت دچار شده باشد. در واقع، در این شرایط، عفونت از لثه به دیگر عضلات صورت سرایت کرده است.

• تب نیز، دیگر علامت وجود عفونت است. اگر دمای بدن بالای 100 درجه فارنهایت (8/37 درجه سانتیگراد)باشد، نشان می دهد که شما تب دارید. در حقیقت، بدن شما در حال مبارزه با عفونت می باشد. اگر عفونت خیلی شدید باشد، فرد ضعف عضلانی را نیز تجربه خواهد کرد. در این صورت، باید فوراً به دندانپزشک یا پزشک مراجعه نمود.

• در برخی موارد ممکن است ریشه دندان نیز دچار عفونت شود. در این صورت، ممکن است دندانپزشک دندان را بکشد.

2. دهان خود را با آب نمک شستشو دهید.

نمک به طور طبیعی ضد عفونی کننده بوده و شما می توانید با استفاده از شستشوی دهان با آب نمک، باکتری های دهان خود را از بین ببرید. نصف قاشق تا 1 قاشق چایخوری نمک را به 8 اونس آب ولرم اضافه کنید. محلول را خوب مخلوط کرده تا نمک بطور کامل در آب حل شود.

• مقداری از محلول را به مدت 30 ثانیه در دهان خود بچرخانید و بیشتر روی قسمت عفونی تمرکز کرده تا باکتری ها از بین بروند.
• پس از 30 ثانیه آب نمک را از دهان خارج کرده و محلول را قورت ندهید. این کار را 3 تا 4 بار در روز تکرار کنید.
• از این روش درمان، می توان همراه با هر آنتی بیوتیکی که دندانپزشک تجویز می کند، استفاده نمود.

3. برای درمان درد و التهاب دندان عقل می توانید از ژل دندان استفاده نمایید.

ژل های ضد باکتریایی دندان را می توان از داروخانه ها تهیه نمود.  این ژل ها برای کنترل عفونت و تسکین هرگونه درد یا التهاب در دندان ها، بسیار مفید می باشند.

• برای استفاده از ژل دندان، دهان خود را تمیز شسته و با استفاده از نوک اپلیکاتور پنبه ای، یک یا دو قطره از ژل را مستقیما روی قسمت عفونی بمالید.
• از انگشتان خود برای قرار دادن ژل استفاده نکنید؛ زیرا این کار، خطر ورود باکتری ها به ناحیه عفونی را بیشتر می کند.
• برای نتیجه بهتر، ژل دندان را 3 تا 4 بار در روز روی ناحیه عفونی قرار دهید.

4. تسکین درد دندان عقل عفونی را جدی بگیرید.

اگر بر اثر عفونت دندان عقل، درد شدیدی را احساس می کنید، می‌توانید با مصرف مسکن، علاوه بر تسکین درد، التهاب نواحی عفونی را نیز کاهش دهید. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) را می توان بدون نسخه از داروخانه ها تهیه نمود.

• ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین رایج ترین NSAID ها می باشند. البته نباید به کودکان زیر 18 سال آسپرین داد، زیرا مصرف آسپرین در این گروه سنی، منجر به ایجاد سندرم ری و در نتیجه، آسیب مغزی و کبدی می شود.
• استامینوفن (پاراستامول) NSAID  نبوده و التهاب را تسکین نمی دهد، اما با مصرف آن می توان درد را تسکین داد.
• داروها را با توجه به دستورالعمل های روی بسته بندی یا دستور پزشک مصرف کرده و بیشتر از مقدار تجویز شده، مصرف نکنید.
• توجه داشته باشید که هر دارویی، عوارض جانبی خاص خود را دارد، بنابراین قبل از مصرف دارو، اطلاعات مربوط به آن را که بر روی بسته بندی درج شده، مطالعه کنید. در صورت نیاز با داروساز یا پزشک خود مشورت نمایید.

5. از کیسه یخ برای تسکین درد دندان استفاده کنید.

اگر تمایلی به مصرف دارو ندارید، کیسه یخ را روی ناحیه عفونی قرار داده تا درد آن تسکین یابد. تا زمانی که درمان قطعی را بیابید، استفاده از کیسه یخ می تواند درد را تسکین و التهاب را کاهش دهد. اگر تورم شدید است، باید در جستجوی درمان فوری باشید.

• تکه های یخ را در یک کیسه پلاستیکی یا درون یک حوله قرار دهید. کیسه پر از یخ را حداقل به مدت ده دقیقه روی ناحیه متورم فشار دهید.
• همچنین، می توانید به جای یک کیسه یخ، از یک کیسه سبزیجات منجمد، مانند نخود فرنگی یا ذرت نیز، برای تسکین درد استفاده کنید. (سبزیجاتی که ذوب شده و مجددا منجمد شده اند را مصرف نکنید.)

6. با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

اگر از درد دندان رنج می برید، در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه نمایید. اگر برای عفونت، درمان پزشکی بطور کامل انجام نشود، ممکن است این عفونت به دیگر قسمت های دهان و بدن بیمار نیز سرایت کند.

• همچنین، عفونت دندان عقل ممکن است منجر به ایجاد مشکلات دیگری از قبیل بیماری لثه، پوسیدگی دندان و ایجاد کیست شود. بعلاوه، در اثر عفونت، امکان وقوع عوارض شدیدتری مانند تورم غدد لنفاوی، سپسیس( عفونت در خون)، عفونت سیستمیک و احتمالاً مرگ نیز در کمین خواهد بود.
• اگر دندانپزشک مورد نظر شما بسیار پرمشغله بوده و نمی تواند فورا شما را ویزیت کند، بهتر است به یک کلینیک مراقبت های فوری یا بیمارستان مراجعه نمایید. در این مراکز می توانید از کمک یک دندانپزشک اورژانسی استفاده کنید.

مراجعه به دندانپزشک برای درمان عفونت دندان عقل

1. برای درمان عفونت دندان خود از دندانپزشک کمک بگیرید.

دندانپزشک، ناحیه عفونی را بررسی کرده و برای تعیین شدت عفونت و شناسایی بهترین روش درمان، از ناحیه مورد نظر، عکس رادیوگرافی می گیرد.

• دندانپزشک موقعیت دندان را بررسی کرده تا دریابد که دندان کامل از لثه خارج شده یا قسمتی از آن هنوز در لثه گیر کرده است. علاوه بر این، دندانپزشک وضعیت لثه های اطراف دندان را نیز بررسی می نماید.
• اگر دندان عقل هنوز بطور کامل از لثه بیرون نیامده باشد، دندانپزشک با انجام رادیوگرافی، محل دندان را تعیین کرده و موقعیت آن را شناسایی می کند. به کمک این رادیوگرافی، دندانپزشک تصمیم می گیرد که دندان را از ریشه درآورد یا خیر.
• سابقه پزشکی شما برای دندانپزشک اهمیت دارد. در صورت حساسیت به دارویی خاص، باید دندانپزشک را در جریان بگذارید.

2. در مورد هزینه ها، خطرات و مزایای درمان از دندانپزشک خود سوال کنید.

در مورد هزینه روش درمان مورد نظر دندانپزشک، با وی مشورت کنید. بعلاوه، می توانید در مورد تمام خطرات و مزایای درمان و همچنین درمان های جایگزینی که ممکن است گزینه مناسبی باشند، از دندانپزشک خود سوال کنید.

• از سوال کردن نترسید. این حق شماست که در مورد روش های درمان خود اطلاعات داشته باشید.

3. به دندانپزشک اجازه دهید تا ناحیه عفونی را در اطراف دندان تمیز کند.

اگر دندان عقل بدون هیچ مشکلی در حال خارج شدن از لثه بوده و عفونت خیلی شدید نباشد، دندانپزشک می تواند این عفونت را به راحتی با محلول ضد عفونی کننده تمیز کند.

• دندانپزشک می تواند هرگونه بافت عفونی، چرک، بقایای غذا یا پلاک را از اطراف دندان و ناحیه عفونی بردارد. اگر بر روی لثه آبسه وجود داشته باشد، دندانپزشک با ایجاد یک برش کوچک می تواند چرک موجود در آبسه را تخلیه کند.
• پس از تمیز کردن عفونت از لثه و نواحی اطراف آن، دندانپزشک مراقبت های خانگی لازم را به شما توصیه کرده و از شما می خواهد طی چند روز آینده، دستورالعمل ها را دنبال کنید. توصیه های پزشکی ممکن است شامل استفاده از ژل های دهان برای کاهش التهاب، مصرف آنتی بیوتیک ها برای پاکسازی کامل عفونت و مسکن ها برای تسکین هر گونه درد باشند. آنتی بیوتیک هایی که اغلب توسط دندانپزشکان تجویز می شوند، شامل آموکسی سیلین، کلیندامایسین و پنی سیلین می باشند.

4. خود را برای انجام جراحی جزئی آماده کنید.

زمانی که در قسمتی از لثه پوشاننده‌ی دندان عقل که به فلپ لثه معروف است، باکتری ها، پلاک ها و بقایای غذا گیر می افتند، دندان عقل عفونی می شود. اگر دندان هنوز از لثه خارج نشده باشد، اما موقعیت آن به گونه ای باشد که بتواند از لثه بیرون بیاید، برداشتن فلپ لثه عفونی از خارج کردن دندان از ریشه، آسان تر است.

• احتمال دارد که دندانپزشک بخواهد یک عمل جراحی جزئی به نام “اپرکولکتومی” را انجام دهد که طی آن، بافت لثه نرم پوشاننده دندان عقل برداشته می شود.
• پس از اینکه بافت لثه برداشته شد، تمیز نگه داشتن قسمت های مختلف لثه از پلاک و باکتری آسان تر خواهد بود. بعلاوه، برداشتن بافت لثه می تواند احتمال عفونت مجدد دندان عقل را  تا حد زیادی کاهش دهد.
• قبل از عمل، دندانپزشک ناحیه مورد نظر را با بی حسی موضعی بی حس می کند. سپس با استفاده از تیغه های اسکالپل، جراحی لثه با لیزر یا روش های کوتر الکتریکی، فلپ بافت عفونی را از بین می برد.

5. کشیدن دندان عقل را نیز به عنوان یک روش درمانی در نظر بگیرید.

اگر دائما از عفونت‌ رنج می‌برید و قرار نیست دندان عقل شما از لثه خارج شود، بهتر است دندان عقل خود را بکشید. بعلاوه، اگر عفونت بسیار شدید باشد، کشیدن دندان ضروری است.

• با توجه به موقعیت دندان، کشیدن دندان توسط دندانپزشک یا جراح دهان و دندان انجام می شود.
• برای این کار، دندانپزشک به شما بی حسی موضعی تزریق کرده و دندان را می کشد.
• ممکن است برای جلوگیری از عفونت بیشتر و تسکین درد لثه های عفونی، آنتی بیوتیک و مسکن برای شما تجویز شود. در این شرایط، بهتر است توصیه های دندانپزشک خود را در مورد اقدامات بهداشتی مربوط به دهان و دندان دنبال کنید.
• باید یک بار دیگر به دندانپزشک مراجعه کرده تا لثه های شما بررسی شوند. این کار برای اطمینان از بهبودی لثه ها انجام می شود. در صورتی که نیاز به کشیدن دندان عقل باشد، دندانپزشک موقعیت دندان عقل مخالف را نیز بررسی کرده تا در صورت نیاز، آن را نیز از ریشه خارج کند.

مطالعه مقاله مراقبت بعد از جراحی دندان عقل وکنترل درد توصیه میگردد.

رعایت بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از عفونت دندان عقل

1. دندان های خود را روزانه دو مرتبه مسواک بزنید.

به منظور جلوگیری از عفونت های آتی در لثه ها، رعایت بهداشت دهان و دندان ضروری می باشد. اولین قدم در زمینه رعایت بهداشت دهان و دندان این است که دندان های خود را روزانه دو بار با یک مسواک نرم تمیز کنید. مسواک ‌هایی که فرچه زبر و ضخیم دارند، بیش از حد سخت بوده و به مینای ظریف دندان آسیب وارد کرده و آن را از بین می برند.

• مسواک خود را با زاویه 45 درجه نسبت به لثه روی دندان ها قرار دهید.
• به جای مسواک زدن دندان ها در جهت جلو و عقب، دندان ها را با حرکات دایره ای کوچک مسواک بزنید. مسواک زدن در جهت جلو و عقب می تواند به مینای دندان آسیب برساند.
• باید دندان های خود را روزانه دو مرتبه و هر مرتبه حداقل دو دقیقه مسواک بزنید. مطمئن شوید که دندان ها را تا لثه مسواک بزنید. دندان های عقب دهان را نیز فراموش نکنید.

چگونه صحیح مسواک بزنیم: 15 مرحله (با تصویر)

2. هر روز دندان های خود را نخ دندان بکشید.

نخ دندان کشیدن به اندازه مسواک زدن اهمیت دارد، زیرا اگر پلاک ها و باکتری های انباشته شده بین دندان ها با مسواک از بین نروند، با نخ دندان خارج می شوند. اگر پلاک بین دندان ها برداشته نشود، می تواند منجر به پوسیدگی دندان، عفونت و بیماری لثه شود. بنابراین، حداقل روزانه یکبار نخ دندان بکشید.

• نخ دندان را محکم بین دو دست نگه دارید و آن را به آرامی بین دندان به صورت ملایم به عقب و جلو حرکت دهید. سعی کنید نخ را روی لثه ها نکشید، زیرا این کار موجب تحریک لثه ها شده و می تواند باعث خونریزی لثه ها شود.
• نخ را روی یک دندان به شکل «C» خم کرده و به آرامی بین دندان و لثه خود بلغزانید.
• نخ دندان را محکم نگه دارید و آن را آرام به عقب و جلو حرکت دهید.
• بین هر دندان و پشت دندان آسیاب عقب خود را  نخ دندان بکشید. همیشه باید پس از نخ دندان کشیدن دهان خود را بشویید تا پلاک ها و باکتری های خارج شده از بین دندان ها، از دهان خارج شوند.

3. برای از بین بردن باکتری های موجود در دهان از دهانشویه ضدعفونی‌کننده استفاده کنید.

استفاده از دهانشویه به کنترل باکتری های داخل دهان کمک کرده و نفس شما را تازه می کند. از دهانشویه ای استفاده کنید که دارای مهر پذیرش ADA باشد. این نوع دهانشویه ها توسط انجمن دندانپزشکی آمریکا تایید شده اند و برای رفع باکتری های دهان بسیار موثر می باشند.

• می توانید قبل یا بعد از مسواک از محلول دهان شویه استفاده کنید. درب دهانشویه را از دهانشویه پر کرده و آن را درون دهان خود بریزید. سپس، محلول را به مدت 30 ثانیه در دهان خود بچرخانید و آن را بیرون بریزید.
• می توانید برای ضدعفونی کردن دهان و دندان، هم از دهانشویه های تجاری استفاده کرده و هم دهان خود را با کلرهگزیدین رقیق نشده که در اکثر داروخانه ها موجود است، شستشو دهید.
• اگر مصرف دهانشویه باعث ایجاد احساس سوختگی در دهان شما می شود، دهانشویه بدون الکل تهیه نمایید.

4. مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.

معاینات منظم توسط دندانپزشک، بهترین راه برای پیشگیری  از عفونت دندان عقل و سایر مشکلات در دندان ها می باشد.

• هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه نمایید، به خصوص اگر دندان عقل شما هنوز از لثه خارج نشده است. اگر دندان های شما مشکل خاصی داشته باشند، نیاز به مراجعه ی بیشتر خواهید داشت.

5. سیگار نکشید.

هنگامی که دندان عقل شما عفونی است، از سیگار کشیدن یا استفاده از تنباکو اجتناب کنید، زیرا این مواد لثه ها را تحریک کرده و عفونت را بدتر می کنند.

• سیگار کشیدن به طور کلی برای سلامتی مضر بوده و سلامت دهان و دندان شما را نیز به خطر می اندازد. بنابراین، بهتر است در مورد راه های ترک سیگار با پزشک خود مشورت کنید.
• همچنین، سیگار بر روی دندان ها و زبان شما لکه ایجاد کرده، توانایی بدن شما را برای بهبود درد کاهش داده و باعث بیماری لثه و سرطان دهان می شود.