گاهی ممکن است نیاز به درمان فوری و سریع دندان درد داشته باشید. دندان درد وقتی ایجاد می شود که قسمت مرکزی دندان به نام پالپ، که بسیار هم حساس است، ملتهب شود. این التهاب می تواند دلایل مختلفی داشته باشد: پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان، ضربه یا عفونت لثه. دندان درد می تواند گذرا یا دانمی باشد. خوردن یا نوشیدن می تواند درد را بدتر کند ، به خصوص اگر غذا یا نوشیدنی گرم یا سرد باشد.

گاهی اوقات تشخیص درد در دندان های بالا یا پایین دشوار است. زمانی که دندان مولر پایین تحت تأثیر قرار می گیرد ممکن است تصور کنید درد از ناحیه گوش وارد میشود.

برای اینکه با دلایل و علائم درد دندان آشنا شوید. همچنین بدانید چطور دندان درد را سریع و فوری درمان کنید و یا اینکه چه موقع به پزشک مراجعه کنید، در ادامه با ما باشید.

چرا دندان درد من اینقدر دردناک است؟

پالپ داخل دندان شما ماده نرم و پر از اعصاب ، بافت ها و رگ های خونی است. این اعصاب پالپی از حساس ترین اجزا بدن شما هستند. وقتی این اعصاب توسط باکتری ها (آبسه) تحریک یا آلوده شوند ، می توانند درد شدیدی ایجاد کنند.

چه عواملی باعث دندان درد می شود؟

دندان درد زمانی اتفاق می افتد که داخلی ترین لایه دندان (پالپ دندان) ملتهب شود. پالپ از اعصاب و عروق حساس تشکیل شده است.

پالپ دندان می تواند در نتیجه موارد زیر ملتهب شود:

• پوسیدگی دندان: پوسیدگی منجر به ایجاد سوراخ (حفره) در سطح سخت دندان می شود.
• یک دندان ترک خورده: ترک دندان اغلب به قدری کم است که با چشم غیرمسلح دیده نمی شود.
• پرکننده های شل یا شکسته
• تحلیل رفتن لثه ها : تحلیل لثه باعث نمایان شدن قسمت های نرم و حساس ریشه دندان میشود.
• آبسه پری اپیکال: مجموعه ای از چرک در انتهای دندان ناشی از عفونت باکتریایی است.

شرایط دیگری وجود دارد که می تواند باعث درد مشابه دندان درد شود ، حتی اگر پالپ تحت تأثیر قرار نگیرد. این موارد شامل:

• آبسه پریودنتال: مجموعه ای از چرک در لثه ناشی از عفونت باکتریایی است
• زخم های لثه
• لثه های دردناک یا متورم در اطراف دندانی که از بین می رود. به عنوان مثال ، هنگامی که دندان های عقل شما شروع به رشد می کند. 
• سینوزیت: که گاهی باعث درد در اطراف فک بالا می شود
• آسیب به مفصل که فک را به جمجمه متصل می کند (مفصل گیجگاهی فکی)

نوزادان هم ممکن است هنگام رشد دندان این درد را تجربه کنند. این اتفاق به دندان درآوردن معروف است .

علائم دندان درد چیست؟

• درد دندان که ممکن است دردی تیز ، ضربان دار یا ثابت باشد. در بعضی از افراد ، درد فقط زمانی بروز میکند که به دندان فشار وارد شود (گاز گرفتن چیزی).
• ورم در اطراف دندان.
• تب یا سردرد
• تخلیه بد مزه از دندان آلوده.
• بوی بد دهان

چه موقع به دندانپزشک مراجعه کنید

اگر درد دندان بیشتر از ۱ یا ۲ روز طول کشید، برای درمان آن در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. هرچه بیشتر آن را رها کنید ، بدتر می شود.

اگر دندان درد شما درمان نشود ، در نهایت پالپ داخل دندان شما آلوده می شود. این امر می تواند منجر به آبسه دندان ، همراه با درد شدید و مداوم شود.

مسکن ها ، مانند  پاراستامول و ایبوپروفن ، ممکن است درد و ناراحتی را در زمانی که منتظر نوبت دکتر هستید کاهش دهند. همچنین توجه داشته باشید به کودکان زیر ۱۶ سال نباید آسپرین داده شود.

درمان فوری دندان درد (روشهای آسان)

۱- از مسکن های بدون نسخه استفاده کنید.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن دندان درد های جزئی را به سرعت تسکین می دهند. تایلنول یک داروی خوب دیگر است که بدون نسخه قابل استفاده است. دندان درد سبب می شود که درست نخوابید، غذا نخورید و به عبارت دیگر زندگی شما مختل شود. علاوه بر این درمان دندان ها، وقتی درد دارید مشکل تر است. بنابراین با استفاده از یک مسکن ساده بدون نسخه درد خود را تسکین دهید.

• داروهای مسکن دندان درد را فقط با دوزی که روی جعبه دارو حک شده است و یا دندانپزشک شما تجویز کرده است مصرف کنید. 
•  اما اگر دندان درد شما شدید است و درد به مناطق مجاور مثل گوش، سر و یا گلو سرایت کرده است، باید به طور اورژانسی از دندانپزشک خود وقت بگیرید.

۲- از کمپرس سرد استفاده کنید.

یک کیسه تمیز بردارید. آن را پر از یخ کنید و توسط یک پارچه نازک یا دستمال کاغذی بپوشانید. سپس مستقیما روی دندان قرار دهید. همچنین می توانید کیسه یخ را بیرون روی گونه –در محلی که دندان قرار دارد- نگه دارید.  دمای پایین درد شما را تسکین میدهد. می توانید به جای کیسه، به طور مستقیم از بسته ای یخ استفاده کنید، اما حتما آن را قبل از قرار دادن روی صورت با حوله بپوشانید.

• در برخی موارد، دندان درد با کمپرس آب گرم بهتر می شود. بنابراین اگر دیدید کمپرس آب سرد فایده ای ندارد و یا درد شما را بدتر کرده است، به سراغ کمپرس آب گرم بروید.
• یادتان باشد که نباید خود یخ را بدون هیچ پوششی روی دندان درد ناک قرار دهید، چون درد را بدتر می کند. دندان هایی که درد دارند معمولا بیشتر از سایر دندان ها به گرما و سرما حساس هستند.  به همین دلیل نباید آنها را در معرض سرما یا گرما مستقیم و شدید قرار دهید.

۳- از بی حس کننده های موضعی استفاده کنید

می توانید ژل های بی حس کننده موضعی که بدون نسخه خریداری می شوند را تهیه کنید. این ژل ها به طور مستقیم روی دندان قرار داده میشوند و درد آن را کم می کنند. هر بار مصرف ژل می تواند برای چندین ساعت درد دندان را تسکین دهد. با این وجود بزاق دهان این ژل را رقیق میکند و سبب می شود که روی زبان و گلو پخش شود. به همین دلیل نباید آن دهان خود را قورت دهید.

۴- دهان خود را کاملا تمیز کنید.

برخی از دندان درد ها به دلیل این هستند که ذراتی از غذا در لابلای دندان ها گیر کرده و سبب التهاب لثه شده است. اگر مشکل این باشد، تمیز کردن دهان سبب برطرف شدن دندان درد می شود. برای این کار در اطراف ناحیه دردناک از نخ دندان استفاده کنید. نخ دندان را تا رسیدن به لثه هایتان وارد فواصل بین دندان ها کنید. سپس آن را به جلو و عقب بکشید تا هرچه ذرات غذا در آنجا گیر افتاده است خارج شود.

• سپس مسواک بزنید. سعی کنید اطراف منطقه دردناک را به خوبی برای چند دقیقه مسواک بزنید. این کار را تا جایی ادامه دهید که احساس کنید آن ناحیه حساس شده است.
• سپس دهان خود را به خوبی آبکشی کنید و سپس از دهانشویه استفاده کنید تا تمام ذرات غذا به طور کامل از دهان شما خارج شود.
• یکی از چیزهایی که می توانید به جای دهانشویه استفاده کنید، بره موم زنبور عسل است. برای این کار چند قطره بره موم را داخل نصف لیوان آب حل کنید و دهانتان را با آن بشویید. این شستشو را هر روز دو بار انجام دهید و آنقدر ادامه دهید تا درد شما تسکین یابد. حتی می توانید پس از برطرف شدن درد، مصرف این دهانشویه طبیعی را ادامه دهید.

۵- با استفاده از نمک دریا دهان خود را بشویید.

اگر علت دندان درد شما ضربه به دندان و یا عفونت خفیف باشد، احتمالا خود به خود برطرف میشود. با این حال برای تسریع روند بهبودی یک قاشق نمک دریا را در یک لیوان آب گرم حل کرده و با آن دهان خود را شستشو دهید. بعد از اینکه نمک در آب حل شد، محلول را در دهان خود بگردانید و مطمئن شوید که در اطراف ناحیه آسیب دیده به خوبی چرخیده است. سپس مایع را بیرون بریزید. این کار را روزانه چند بار انجام دهید.

درمان های پزشکی برای تسکین دندان درد

۱- به موقع به پزشک مراجعه کنید.

اگر دندان درد شما به علت عفونت شدید و یا پوسیدگی دندان باشد، به خودی خود برطرف نمیشود. اگر همراه با درد دندان علایم زیر را داشتید به دندانپزشک مراجعه کنید:

• تب و لرز: تب و لرز نشانه عفونت شدید دندان است و علامت این است که احتمالا شرایط شما رو به وخامت خواهد گذاشت.
• ترشح: اگر در ناحیه دندان و لثه خود ترشح دارید، نباید بگذارید که این عفونت شدید تر شود.
• دردی که مرتبا حتی پس از مصرف دارو، بدتر می شود: ممکن است حفره ای در دندان خود داشته باشید که با هر بار غذا خوردن، غذا وارد آن شده و سبب درد می شود.
• درد مربوط به دندان عقل باشد: اگر دندان عقل در زاویه بدی رشد کند میتواند به بقیه دندان ها فشار وارد کرده و سبب درد شود. خیلی از مردم مجبور می شود به این دلیل دندان عقل خود را بکشند.
• تنفس و بلع شما دچار مشکل شده است: این شرایط ممکن است به علت آبسه ایجاد شده باشد و نیاز به درمان پزشکی دارد.

۲- پر کردن دندان

اگر در دندان شما حفره ای ایجاد شده باشد که سبب شده باشد عصب دندان در مجاورت هوا و مواد غذایی قرار گیرد، دندانپزشک با استفاده از فیلر دندان شما را پر میکند تا دیگر عصب ها در معرض محرک قرار نگیرند.

۳- عصب کشی(روت کانال)

اگر آلودگی به پالپ دندان وارد شده باشد و این ناحیه عفونت کرده باشد، آبسه ایجاد میشود. برای درمان دندانپزشک باید قسمت داخلی دندان را تمیز کند. به همین دلیل روت کانال انجام می دهد. از آنجا که این فرآیند دردناک است، قبل از انجام درمان دهان بی حس میشود؛ مخصوصا اگر دندانپزشک مجبور باشد آبسه را از طریق لثه درناژ کند.

مطلب مرتبط: درمان درد دندان بعد از عصب کشی

۴- کشیدن دندان

بعضی وقت ها دندان ها قابل پر کردن و درمان نیستند، به همین دلیل برای برطرف شدن درد باید آنها را کشید. این موضوع در مورد درد دندان های شیری هم صادق است، چون به هر حال قرار است که بیفتند.  اگر کشیدن دندان در مورد بزرگسالان انجام شود، معمولا به جای ان دندانی کاشته میشود یا از پل استفاده می شود.

در مورد دندان عقل، تقریبا در همه موارد کشیدن دندان راه حل است. چون درمان های دیگر معمولا چندان اثر گذار نیستند و به علت جای تنگ این دندان، درمان روت کانال هم امکان پذیر نیست.  اگر بیمار ترسیده باشد و یا وضعیت دندان عقل وخیم باشد، برای کشیدن دندان بیمار را بیهوش می کنند. معمولا برای بهبودی کامل یک هفته و یا بیشتر زمان لازم است.

استفاده از درمان های جایگزین برای رفع دندان درد

۱- روغن میخک

روغن میخک روغنی است که دراکثر داروخانه های یافت میشود. گفته میشود این روغن میتواند دندان درد را تسکین دهد و یا درمان کند. باید مقداری از این روغن را به طور مستقیم روی محل درد قرار دهید. هر روز چند قطره از روغن را روی دندان دردناک بریزید.

۲- از الکل استفاده کنید.

این درمان خانگی قدیمی، می تواند درد را تسکین دهد، اما نمی تواند آن را درمان کند. برای دردهایی که مربوط به ضربه و یا عفونت های خفیف هستند، استفاده از این روش به شما کمک می کند تا زمان درمان برطرف شدن درد، کمی آن را تسکین دهید. مقداری از آن را روی پنبه بریزید و روی دندان دردناک بمالید. اما اگر لثه شما تحریک شد و قرمز شد، دیگر از این روش استفاده نکنید.

۳- دندان را با پراکسید هیدروژن تمیز کنید.

این روش سبب میشود که درد دندان تسکین یابد. یادتان باشد پس از استفاده دهان خود را آب بکشید و پراکسید هیدروژن را قورت ندهید. نوک گوش پاک کن را در پر اکسید هیدروژن فرو کنید تا تا کاملا خیس شود. پراکسید را روی ناحیه آسیب دیده بمالید. این کار را تکرار کنید.

۴- از طب فشاری استفاده کنید.

با انگشت خود پشت دست دیگرتان را درست در ناحیه ای که انتهای انگشت شست و اشاره به آنجا می رسند، فشار دهید. این فشار را به مدت دو دقیقه ادامه دهید. این کار سبب ترشح هورمون اندورفین شده و درد شما را تسکین میدهد.

۵- شستشوی دهان با روغن نارگیل

۱  قاشق غذاخوری (۱۴.۸ میلی لیتر) روغن نارگیل را به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه در دهان خود بچرخانید. می گویند این روغن سبب کاهش باکتری های مضر در دهان می شود. هنگامی که روغن را در دهان می گردانید ، باکتری ها در روغن گیر می کنند. به این ترتیب باکتری ها و همچنین پلاک های ناشی از باکتری ها از بین می روند. بعد از ۱۵ الی ۲۰ دقیقه روغن را در یک سطل آشغال بریزید. آن را قورت ندهید. اگر آن را قورت دهید باکتری های موجود در روغن را قورت می دهید. همچنین نباید روغن را در فاضلاب بریزید، زیرا باعث سفت شدن و مسدود شدن آن می شود.