
چرا وقتی میخندم دندونام مشخص نمیشه؟ دلایل و درمان
اکتبر 12, 2024
سندرم سوزش دهان چیست و چگونه درمان میشود؟
اکتبر 27, 2024پوسیدگی دندان یک مشکل شایع در کودکان است. این مشکل زمانی رخ میدهد که باکتریهای دهان با قندهای غذا واکنش نشان می دهند و به مینای دندان آسیب میرسانند. این پوسیدگیها نه تنها دندانهای شیری، بلکه دندانهای دائمی را نیز تهدید میکنند. با رعایت بهداشت دهان و دندان، انتخاب غذاهای سالم و مراجعه منظم به دندانپزشک، می توان از بروز این مشکل پیشگیری کرد. این مقاله به بررسی دلایل، درمانها و راههای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان میپردازد.
علل و عوامل خطرناک
پوسیدگی دندان در واقع یک آسیب تدریجی به مینای دندان است و زمانی اتفاق میافتد که باکتریهای دهان، با تغذیه از قندهای موجود در غذاها، اسید تولید میکنند. این اسید به مرور زمان مینای دندان را نرم کرده و حفرهای در آن ایجاد میکند. از آنجایی که باکتریها به طور طبیعی در دهان همه افراد وجود دارند، پوسیدگی دندان امری متداول است.
پوسیدگی دندان در نوزادان و خردسالان
پوسیدگی دندان فقط مختص بزرگسالان نیست. این پوسیدگیها میتوانند در نوزادان و خردسالان به محض ظهور دندانهای شیری نیز ایجاد شوند. شرایط این گروه سنی به گونه ای است که آنها را بیشتر مستعد پوسیدگی دندان کرده است.
- قرار گرفتن در معرض باکتریها: والدین و پرستاران بچه ممکن است ناخواسته باکتریهایی را که باعث پوسیدگی دندان میشوند، به دهان نوزادان منتقل کنند. به عنوان مثال، زمانی که والدین طعم غذای نوزاد را با دهان خود میچشند یا پستانک او را با دهان تمیز میکنند، ناخواسته برخی از باکتریهای دهان خود را به دهان نوزاد انتقال می دهند.
- قرار گرفتن در معرض قند و پوسیدگی حاصل از بطری شیر: پوسیدگی دندان زمانی که دندانها یا لثههای نوزاد در معرض مایعات یا غذا (به غیر از آب) قرار می گیرد، ایجاد شود. از طرف دیگر زمانی که نوزاد بعد از خوردن شیر، آبمیوه نوشابه یا آب قند به خواب می رود، احتمال رخ دادن پوسیدگی دندان افزایش می یابد.
- بهداشت دهان و دندان: اگرچه دهان نوزادان و خردسالان پر از دندان نیست، اما داشتن روتین بهداشتی برای آنها الزامی است. والدین و پرستاران کودک باید از ۶ ماهگی به فکر معاینات دندانپزشکی باشند. علاوه بر این، بعد از هر بار تغذیه نوزاد، باید از یک پارچه تمیز برای پاک کردن داخل دهان و لثهها استفاده کنند. متخصصان همچنین توصیه میکنند که دندانهای خردسالان را با یک مسواک مخصوص کودک و یک قطره خمیردندان حاوی فلوراید به آرامی مسواک بزنید.
مراجعه به دندانپزشک برای فرزند شما
عدم مراجعه منظم به دندانپزشکی، احتمال پوسیدگی دندان در نوزادان و خردسالان را افزایش می دهد. متخصصان توصیه میکنند از سن ۱ سالگی یا به محض رشد اولین دندان کودک، برنامه منظمی برای مراجعه به دندانپزشکی تدوین کنید. اگر به دندانپزشک دسترسی ندارید، از متخصص اطفال یا کارشناسان بهداشت بخواهید دندان های کودک شما را معاینه کند و راهنمایی های لازم را ارائه دهد.
پوسیدگی دندان در کودکان
اگرچه کودکان ممکن است از پستانک استفاده نکنند، اما آنها نیز مستعد ابتلا به پوسیدگی دندان هستند. برخی از عادت های مخرب رایج عبارتند از:
- رژیم غذایی پر از قندها و نشاستهها: غذاهای غنی از قند و کربوهیدرات، مانند آبمیوهها، آب نبات، کوکیها، چیپس و بیسکویت، بعد از ترکیب شدن با باکتریهای موجود در دهان به اسیدهایی تجزیه میشوند که به لایه بیرونی دندان آسیب میرسانند و پوسیدگی را ایجاد می کنند. تعداد زیاد میان وعدهها دندانهای کودک شما را بیشتر در معرض آسیب قرار میدهد.
- استفاده ناکافی از فلوراید: متخصصان دریافتهاند که فلوراید، ماده معدنی طبیعی، به جلوگیری از رشد بیش از حد باکتریها و معدنی شدن دندانها کمک میکند. عدم دسترسی فرزند شما به خمیردندان یا آب لوله کشی حاوی فلوراید باعث از بین رفتن لایه حفاظتی دندان در برابر پوسیدگی می شود.
- روتین محدود بهداشت دهان و دندان: علاوه بر تمیز کردن حرفهای دندانها دو بار در سال، انجمن دندانپزشکی آمریکا توصیه میکند که کودکان دندانهای خود را دو بار در روز به مدت دو دقیقه (ترجیحاً بعد از صبحانه و قبل از خواب) مسواک بزنند. اگر نظارت والدین وجود نداشته باشد، کودکان به راحتی میتوانند در مورد مسواک زدن سهلانگاری کنند یا آن را نادیده بگیرند.
- ساختار دندان و حساسیت: علیرغم رعایت بهداشت دهان و دندان، برخی کودکان ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به پوسیدگی دندان باشند. متخصصان معتقدند این امر به مشکلات ژنتیکی حوزه دندان یا باکتریهای طبیعی موجود در دهان مرتبط است.
نظارت بر مسواک زدن فرزند شما
کودکان در حین مسواک زدن به نظارت بزرگسالان نیاز دارند. این کار به کسب اطمینان از اینکه آنها به طور تصادفی مازاد خمیردندان فلوراید را قورت نمیدهند و دندانهای خود را به اندازه کافی تمیز میکنند، کمک میکند. پس از اینکه کودک شما روتین روزانه دندانپزشکی خود را انجام داد، میتوانید به او کمک کنید تا روزی یک بار نخ دندان بکشد.
علائم و نشانهها

تشخیص پوسیدگی دندانها میتواند دشوار باشد، زیرا همیشه علائم در مراحل اولیه پوسیدگی ظاهر نمیشود. با گسترش پوسیدگی، به دنبال علائم زیر در فرزند خود باشید:
- درد
- لکههای سفید روی دندانها
- لکههای تیره روی دندانها
- گریه یا دمدمی مزاجی
- حساسیت به غذاها یا نوشیدنیهای سرد
- اجتناب از غذا خوردن
- تورم دهان
- بی حالی
مطلب مرتبط: بهترین روشهای خانگی از بین بردن لکه های دندان
چه زمانی باید به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید
اگر فرزند شما به تب، تورم یا درد مبتلا شد، فوراً با دندانپزشک تماس بگیرید. این علائم نشان دهنده آبسه (کیسه چرک اطراف ریشه دندان) است که میتواند منجر به عفونت شدید دندان شود. در صورت نادیده گرفتن این مشکل امکان بستری شدن کودک در بیمارستان نیز وجود دارد.
درمان پوسیدگی دندان کودکان

هدف از درمان پوسیدگی، جلوگیری از خرابی بیشتر دندانهای شیری یا دائمی است. نوع درمان به علائم کودک شما، سن، سلامت عمومی و میزان پوسیدگی دندان بستگی دارد. گزینههای درمانی متداول عبارتند از:
- وارنیش فلوراید: اگر پوسیدگی تازه شروع شده باشد، دندانپزشک ممکن است بتواند با استفاده از درمانهای حرفه ای فلوراید تراپی از آسیبهای بیشتر جلوگیری کند. در این روش یک محلول با غلظت بالای فلوراید روی دندانهای کودک زده میشود تا به ترمیم مینای دندان و کاهش پوسیدگیهایی که از قبل شروع شده اند، کمک کند.
- پر کردن دندان: برای درمان پوسیدگی معمولی، بخش پوسیده با یک مته کوچک برداشته می شود. سپس برای محافظت از دندان، آن بخش با ماده کامپوزیتی یا رزین پر میشود.
- روکش دندان: در پوسیدگی حادتر، قسمت پوسیده برداشته و روکش جایگزین میشود. روکش پوششی است که روی دندان قرار میگیرد.
- درمان ریشه: هنگامی که پوسیدگی به عصب نزدیک می شود، عصب کشی دندان توصیه شود. این درمان شامل درمان عفونت، پاکسازی قسمت پوسیده، پر کردن و قرار دادن روکش است.
- کشیدن دندان: هنگامی که عفونت دندان زیاد باشد و پر کردن یا روکش جوابگوی پوسیدگی نباشد، بهترین گزینه کشیدن دندان است. در این صورت برای پر کردن فضای خالی دندان استفاده از بریج یا ایمپلنت توصیه می شود. این امر مانع از حرکت دندان ها به سمت فضای خالی دهان می شود.
بسیاری از افراد در هر سنی از تصور رفتن به دندانپزشکی دچار ترس و اضطراب میشوند. مطمئن باشید، دندانپزشکان قبل از درمان پوسیدگی، از بیحسی موضعی برای بیحس کردن آن ناحیه استفاده می کنند. همچنین برای کشیدن دندان، از بیحسی کامل استفاده میشود. بنابراین کودک شما هیچ دردی را احساس نخواهد کرد.
اگر فکر میکنید برای کاهش اضطراب یا درد کودک لازم است اقدامات بیشتری صورت گیرد، در این خصوص با دندانپزشک مشورت کنید. دندانپزشکان اطفال عادت دارند در یک محیط کاملاً کودک محور و دوستانه کار کنند و قطعا می توانند نقش موثری در مقابله با اضطراب ناشی از دندانپزشکی داشته باشند.
پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان
اگرچه پوسیدگی دندان در کودکان رایج است، اما قابل پیشگیری نیز میباشد. لازم است اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان پوسیدگی دندان صورت گیرد زیرا این کار از یک طرف باعث جلوگیری از بروز درد و از دست دادن دندانهای آسیب دیده می شود و از طرف دیگر از تأثیر منفی آن بر رشد، گفتار، رفاه و عزت نفس کودک جلوگیری می کند. برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان، متخصصان رعایت نکات زیر را توصیه می کنند.
1. عادات روزانه
- بعد از تغذیه، لثههای نوزاد خود را با یک پارچه تمیز و مرطوب پاک کنید.
- به محض رشد اولین دندانهای شیری، به آرامی آنها را با یک مسواک نرم کودک و مقدار کمی خمیردندان مسواک بزنید.
- برای خردسالان و کودکان ، دو بار در روز مسواک بزنید و یک بار در روز نخ دندان بکشید.
- مطابق با توصیه دندانپزشکان، برای مسواک زدن از خمیردندان فلوراید و آب لوله کشی حاوی فلوراید استفاده کنید.
2. رژیم غذایی
- تعداد شیرینیها و میان وعدههایی که کودک شما میخورد را کاهش دهید.
- از خواباندن کودک با غذا یا پستانک حاوی هر چیزی به غیر از آب، خودداری کنید.
- کودک خود را تشویق کنید تا از فنجان برای نوشیدن مایعات استفاده کند تا مقدار مایعی که در اطراف دندانها جمع میشود، کاهش یابد.
3. مراقبتهای دندانپزشکی
- قبل از یک ساله شدن کودک یعنی از ۶ ماهگی، برای انجام معاینات و تمیز کردن دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنید.
- سیلانتهای دندان، یک لایه نازک پلاستیکی که از دندانها در برابر ذرات غذا و تشکیل پلاک محافظت میکند، را جدی بگیرید.
اهمیت بهداشت دهان و دندان
نوزادان، خردسالان و کودکان برای پیشگیری از پوسیدگی دندان به مراقبت روزانه بهداشت دهان و دندان نیاز دارند. ایجاد عادات خوب مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از سنین پایین، تشویق به رژیم غذایی سالم و اولویت دادن به معاینات منظم دندانپزشکی میتواند به آمادهسازی کودک شما برای داشتن یک عمر دندانهای سالم کمک کند.
خلاصه
پوسیدگی دندان در دوران کودکی، هم در دندانهای شیری و هم در دندانهای دائمی، شایع است. عواملی مانند بهداشت ضعیف دهان و دندان و رژیم غذایی پر از قند میتوانند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهند. درمان های متداول پوسیدگی دندان مواردی همچون برداشتن قسمت پوسیده دندان و پر کردن آن ناحیه، استفاده از روکش، درمان ریشه یا در موارد نادر، کشیدن دندان را شامل می شود.
ایجاد عادت درست مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، تشویق به رژیم غذایی سالم و برنامهریزی برای معاینات منظم دندانپزشکی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان ضروری است.
کلامی از دکتر حاکم زاده
سلامت دهان و دندان بر سلامت و رفاه کلی کودک شما تاثیرگذار است. پوسیدگی دندانها امری بسیار رایج است و اکثر ما حداقل یک بار در طول زندگی آن را تجربه خواهیم کرد. آکادمی آمریکایی اطفال توصیه میکند “همه چیز با اعتدال”، بنابراین تا زمانی که کودکان مسواک می زنند، نخ دندان می کشند، از فلوراید استفاده می کنند، مراقبتهای دندانپزشکی روتین دریافت می کنند و رژیم غذایی سالم دارند، می توانید با خیال راحت به آنها آب نبات یا خوراکیهای مخصوص دهید.