عصب کشی دندان یک روش درمانی در علم دندانپزشکی برای برداشتن پالپ ملتهب یا عفونی داخل دندان است. پس از این کار دندان ترمیم شده با دقت تمیز و ضدعفونی می شود و سپس پر و مهر و موم می گردد. درمان ریشه یا عصب کشی روشی است که برای از بین بردن باکتری ها از کانال ریشه عفونی، جلوگیری از عفونت مجدد دندان و نجات دندان طبیعی شما طراحی شده است.

عصب کشی چیست؟

عصب کشی یکی از متداول ترین روش های درمان ریشه دندان است. برای درک این روش درمان ریشه، کسب اطلاعاتی در مورد آناتومی دندان می تواند کمک کننده باشد. در زیر مینای سفید و لایه سخت عاج دندان، بافت نرمی که همان پالپ دندان است، قرار دارد. پالپ، رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند دندان را شامل می شود و وظیفه آن تشکیل بافت‌های سخت اطراف دندان در طول دوران رشد است.

پالپ از تاج دندان تا نوک ریشه ها گسترش می یابد و در آنجا به بافت های اطراف ریشه متصل می شود. در حالت کلی پالپ در طول رشد و نمو دندان نقش مهمی دارد. اما هنگامی که یک دندان به طور کامل رشد کرد، می تواند بدون پالپ زنده بماند، زیرا دندان همچنان توسط بافت های اطراف آن تغذیه می شود.

چگونه بفهمیم که آیا به درمان عصب کشی دندان نیاز داریم یا خیر؟

عصب کشی دندان زمانی ضروری است که پالپ، بافت نرم داخل کانال ریشه، ملتهب یا عفونی شود. التهاب یا عفونت می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد: پوسیدگی عمیق، تکرار عمل‌های دندانپزشکی روی دندان یا ایجاد ترک و بریدگی در دندان. علاوه بر این، آسیب به دندان ممکن است باعث آسیب به پالپ شود، حتی اگر دندان هیچ تراشه یا ترک قابل مشاهده ای نداشته باشد. اگر التهاب یا عفونت پالپ درمان نشود، می تواند باعث درد یا آبسه گردد.

علائم نیاز به درمان عصب کشی چیست؟

چند علامت وجود دارد که به این معنی است که ممکن است به درمان عصب کشی نیاز داشته باشید:

• درد شدید هنگام جویدن یا گاز گرفتن
• جوش روی لثه
• دندان شکسته یا ترک خورده
• حساسیت دندان به گرما یا سرما
• لثه های متورم یا حساس
• پوسیدگی عمیق یا تیره شدن لثه ها

عصب کشی، چگونه دندان را نجات می دهد؟

در این درمان، دندانپزشک پالپ ملتهب یا عفونی را برمی دارد، داخل کانال ریشه را با دقت تمیز می کند و شکل می دهد، سپس فضا را پر و مهر و موم می نماید. پس از آن، در موعد مشخص شده به دندانپزشک خود مراجعه می کنید، تا تاج یا روکش دیگری را بر روی دندان قرار دهد. این تاج یا روکش از دندان ترمیم شده محافظت کرده و آن را به عملکرد صد در صدی خود بازگرداند. پس از ترمیم، دندان عصب کشی شده مانند هر دندان دیگری به کار خود ادامه می دهد.

آیا در طول یا بعد از درمان کانال ریشه دندان احساس درد می کنم؟

• بسیاری از روش های درمان ریشه برای تسکین درد دندان های ناشی از التهاب یا عفونت پالپ انجام می شود. با استفاده از تکنیک‌های مدرن و بی‌حس‌کننده‌ها، اکثر بیماران گزارش کرده اند که در طول عمل راحت هستند و احساس هیچ گونه دردی نمی کنند.
• در چند روز اول پس از درمان، دندان شما ممکن است حساس باشد، به خصوص اگر قبل از عمل درد یا عفونت در دندان داشته اید. این ناراحتی را می توان با داروهای بدون نسخه یا تجویزی تسکین داد. در این مورد دستورالعمل های دندانپزشک خود را به دقت دنبال کنید.
• ممکن است تا مدتی پس از اتمام عصب کشی، دندان شما کمی متفاوت از دندان های دیگرتان باشد. اما اگر درد شدید یا فشاری را در دندان درمان شده خود احساس کردید که بیش از چند روز طول کشید، با دندانپزشکتان تماس بگیرید.

روش گام به گام انجام عصب کشی دندان

درمان ریشه دندان به روش عصب کشی اغلب می تواند در یک یا دو ویزیت انجام شود و شامل مراحل زیر است:

1. دندانپزشک متخصص، وضعیت ریشه دندان را با استفاده از اشعه ایکس معاینه کرده و از آن رادیوگرافی می گیرد، سپس بی حسی موضعی انجام می دهد. پس از بی حس شدن دندان، متخصص دندانپزشک یک ورقه محافظ کوچک به نام «بند دندان» را روی ناحیه قرار می دهد تا دندان را ایزوله کرده و در طول عمل تمیز و عاری از بزاق نگه دارد.
2. دندانپزشک در تاج دندان سوراخ ایجاد می کند. برای این منظور، از ابزارهای بسیار کوچک برای تمیز کردن پالپ از محفظه پالپ و کانال های ریشه و شکل دادن به فضای پر کردن دندان استفاده می شود.
3. پس از تمیز کردن فضا و شکل دادن به آن، دندانپزشک کانال های ریشه را با یک ماده زیست سازگار پر می کند که معمولاً یک ماده لاستیک مانند به نام گوتاپرکا است. گوتاپرکا با یک ماده چسبنده برای اطمینان از آب بندی کامل کانال های ریشه بر روی دندان قرار می گیرد. در بیشتر موارد، یک پرکننده موقت نیز برای بستن دهانه بر روی محل درمان اعمال می شود. در پایان ترمیم، این پر کننده موقت توسط دندانپزشک شما برداشته خواهد شد.
4. پس از ویزیت نهایی با دندانپزشک، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا تاج یا روکش دیگری را روی دندان ترمیم شده قرار دهد. این روکش نهایی از دندان محافظت کرده و آن را به عملکرد کامل و صد در صدی خود باز می گرداند.

اگر دندان فاقد ساختار کافی برای نگه داشتن ترمیم در محل خود باشد، دندانپزشک یا متخصص اندوندنتیک شما ممکن است یک ماده پایه در داخل دندان قرار دهد. در این خصوص می توانید با دندانپزشک خود صحبت کرده و اطلاعات بیشتری از او بخواهید.

سایر گزینه های مورد استفاده برای درمان ریشه دندان

در بسیاری از روش های درمان ریشه دندان، دندان نجات یافته شما تا آخر عمر باقی مانده و به عملکرد خود ادامه خواهد داد. اگر قبلاً عصب کشی دندان انجام داده و دوباره با مشکلاتی مواجه شده اید، یا اگر به شما گفته شده است که روش درمان ریشه دیگر گزینه مناسبی برای شما نیست، بدانید که جایگزین هایی در این مورد وجود دارد.

درمان مجدد ریشه

در طول درمان مجدد، دندانپزشک دندان شما را دوباره باز می کند و مواد پرکننده ای را که در اولین روش در کانال ریشه قرار داده شده بود، خارج می کند. سپس ریشه دندان را به دقت معاینه می کند و به دنبال کانال های اضافی یا عفونت جدید می گردد. دندانپزشک هرگونه عفونت را از پالپ دندان برمی دارد، کانال ها را تمیز کرده و شکل می دهد و مواد پرکننده جدید را در محل ترمیم اعمال می کند. انتهای کار، دهانه با یک پر کننده موقت، مهر و موم می شود. در موعد تعیین شده، دندان باید با ترمیم دائمی تر جهت مهر و موم شدن و محافظت اصولی از آن ترمیم شود. برخی موارد، ممکن است متخصص، ریشه دندان را به طور دائمی ببندد تا بستر قرار دادن روکش بر روی آن برای دندانپزشک عمومی فراهم شود.

جراحی اندودنتیک

جراحی ریشه دندان که به آن جراحی اندودنتیک نیز گفته می شود، جهت تعیین کانال های مخفی ایجاد شده در ساختار دندان یا ترمیم محل شکستگی‌های کوچک انجام می پذیرد.  این آسیب ها همان آسیب هایی هستند که قبلاً در طول درمان اولیه در تصویربرداری اشعه ایکس انجام شده، شناسایی نشده‌اند. همچنین ممکن است برای برداشتن رسوبات کلسیم در کانال ریشه یا درمان سطوح آسیب دیده ریشه یا استخوان اطراف دندان نیاز به جراحی وجود داشته باشد.

به کمک فن‌آوری‌های پیشرفته مانند تصویربرداری دیجیتال و میکروسکوپ‌های عامل، نیازی به نگرانی در مورد انجام جراحی اندودنتیک به صورت آسان و سریع و با درصد موفقیت بالا نیست. روش های جراحی زیادی وجود دارد که می توان برای نجات دندان انجام داد. رایج‌ترین آن، اپیکوکتومی یا برداشتن انتهای ریشه نامیده می‌شود. در این روش، ممکن است زمانی مورد نیاز باشد که التهاب یا عفونت در ناحیه استخوانی اطراف انتهای دندان شما پس از عمل کانال ریشه برطرف شود.

ایمپلنت های دندانی

قبل از فکر کردن به کشیدن دندان، هر کاری که ممکن است را انجام دهید تا دندان های خود را نجات دهید؛ کشیدن دندان همیشه باید آخرین راه حل باشد!

اگر یک روش درمان ریشه همچون عصب کشی دندان نمی تواند دندان شما را نجات دهد، باید به جای فکر کردن به کشیدن دندان، ایمپلنت دندانی را در نظر بگیرید که به شما امکان می دهد عملکرد دندان های طبیعی خود را بازیابید و به درستی بجوید. این راهکار دندان های سالم را تغییر نمی دهد و به شما کمک می کند ظاهر طبیعی آنها را حفظ کنید.

هزینه عصب کشی دندان چقدر است؟

بسته به اینکه مشکل چقدر پیچیده است و کدام دندان آسیب دیده است، هزینه عصب کشی دندان متفاوت می باشد. درمان دندان های مولر در این مورد دشوارتر است و به مراتب هزینه آن نیز معمولا بیشتر می باشد. در این مورد توجه داشته باشید که اکثر بیمه نامه های دندانپزشکی پوشش هایی را برای درمان عصب کشی ارائه می کنند.

باورهای غلط در مورد عصب کشی دندان

اگر با این روش آشنایی ندارید، فکر کردن به انجام عصب کشی دندان ممکن است باعث ترس یا ناراحتی شما شود. تصورات غلط رایجی در این مورد وجود دارد که درمان‌های ریشه مانند عصب کشی باعث ایجاد درد و یا بیماری می‌شوند و باید به هر قیمتی از آن‌ها اجتناب کرد. اما دقیقا برعکس این موضوع در مورد عصب کشی دندان درست است. با انتخاب این روش درمانی می توانید از درد، ناراحتی و هزینه بالای اجتناب از درمان ریشه به نفع کشیدن دندان های طبیعی خود استفاده کنید.

با حذف سه باور غلط رایج در مورد عصب کشی دندان، خیال خود را از این بابت راحت کنید:

باور غلط 1: عصب کشی دندان دردناک است!

شاید ده‌ها سال پیش چنین بوده است، اما با استفاده از تکنولوژی مدرن و داروهای بیهوشی، در مورد عصب کشی دندان درد بیشتری را نسبت به زمانی که اقدام به پر کردن حفره دندان می کنید، تجربه نخواهید کرد. درد ناشی از بافت های آسیب دیده در دندان، زمانی که متخصص ریشه بافت آسیب دیده را از طریق عصب کشی خارج می کند، به راحتی قابل درمان است. علاوه بر این، دندانپزشک ها در مدیریت درد متخصص هستند و اکثر گزینه های درمانی در زمینه درمان ریشه را سریع و راحت انجام می دهند.

باور غلط 2: عصب کشی باعث بیماری می شود!

برخی اطلاعات که ممکن است در اینترنت یا جاهای دیگر بیابید، ادعا می‌کنند که اگر عصب کشی دندان انجام دهید، احتمال دارد در آینده بیمار شوید یا به یک بیماری سیستمیک مبتلا گردید! این ادعای نادرست بر اساس تحقیقاتی است که ریشه در زمان های بسیار گذشته دارند؛ تقریباً یک قرن پیش و مدت‌ها قبل از اینکه پزشکی مدرن دلایل واقعی بسیاری از بیماری‌ها را بفهمد! هیچ شواهد علمی معتبری وجود ندارد که عصب کشی را با سرطان یا بیماری در سایر نقاط بدن مرتبط سازد.

باور غلط 3: کشیدن دندان بهتر از درمان عصب کشی است!

حفظ دندان های طبیعی، در صورت امکان، همیشه بهترین گزینه است. هیچ چیز مصنوعی نمی تواند جایگزین ظاهر یا عملکرد یک دندان طبیعی شود، بنابراین مهم است که همیشه انواع درمان های ریشه همچون عصب کشی را در اولویت قرار دهید. عصب کشی روشی است که از درصد موفقیت بالایی برخوردار بوده و بسیاری از دندان های درمان شده با این روش تا آخر عمر حفظ می شوند. جایگزینی دندان کشیده شده با بریج یا ایمپلنت نیاز به زمان بیشتری برای درمان دارد و ممکن است منجر به اقدامات بیشتر برای دندان‌های مجاور و اعمال بافت حمایتی شود.

آیا دندان بعد از عصب کشی نیاز به مراقبت ویژه یا درمان اضافی دارد؟

تا زمانی که دندان درمان شده به طور کامل ترمیم نشده است، نباید با آن اقدام به جویدن یا گاز زدن کنید. دندان ترمیم نشده مستعد شکستگی است، بنابراین باید در اسرع وقت برای ترمیم کامل به دندانپزشک خود مراجعه نمایید. در غیر این صورت، فقط به رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و معاینات منظم نیاز دارید.

بیشتر دندان های عصب کشی شده به اندازه سایر دندان های طبیعی دوام دارند. در موارد معدودی، دندانی که تحت درمان عصب کشی قرار گرفته است، بهبود نمی یابد یا درد آن ادامه دار می شود. گاهی اوقات، دندان ممکن است ماه ها یا حتی سال ها پس از درمان موفقیت آمیز دردناک شده یا آسیب ببیند. اغلب هنگامی که این اتفاق می افتد، انجام مجدد عصب کشی می تواند دندان را نجات دهد.

چه چیزی باعث می شود دندان عصب کشی شده نیاز به درمان اضافی داشته باشد؟

ضربه جدید، پوسیدگی عمیق، یا پرکردگی غیر مستحکم، ترک خورده و یا شکسته می تواند باعث عفونت جدید در دندان شما شود.

آیا همه دندان ها را می توان عصب کشی کرد؟

بیشتر دندان ها با این روش، قابل درمان هستند. گاهی اوقات، دندان را نمی توان نجات داد، زیرا کانال های ریشه در دسترس نیستند، ریشه به شدت شکسته شده است، دندان از حمایت استخوانی کافی برخوردار نیست و یا دندان قابل ترمیم نمی باشد. با این همه، پیشرفت در اندودنتیکس امکان حفظ دندان هایی را که حتی چند سال پیش از بین رفته اند را نیز فراهم می آورد. زمانی که عصب کشی موثر نباشد، جراحی ریشه ممکن است بتواند دندان را نجات دهد.

آیا همه دندان ها را می توان عصب کشی کرد؟

بعد از عصب کشی دندان چه چیزی بخورم؟

پس از عصب کشی دندان، سعی کنید از غذاهای نرمی مانند سیب زمینی، ماست، تخم مرغ و ماهی استفاده کنید که نیاز به جویدن بسیار کمی دارند. از خوردن غذاهای سفت یا گرم که ممکن است به دندان های شما آسیب بزند، خودداری کنید. برخی از دندانپزشکان توصیه می کنند تا چند ساعت غذا نخورید که بی حسی در دهان از بین برود تا گونه یا زبان خود را گاز نگیرید.

مطالعه مطلب بعد از عصب کشی دندان چه بخوریم؟ توصیه میگردد.

عصب کشی دندان چگونه انجام می شود؟

عصب کشی زمانی انجام می شود که دندانپزشک پالپ و عصب عفونی ریشه دندان را برمی دارد، داخل کانال ریشه دندان را تمیز و شکل می دهد، سپس فضا را پر و مهر و موم می کند. پس از آن، دندانپزشک شما یک روکش روی دندان قرار می دهد تا از آن محافظت کند و دندان را به عملکرد اصلی خود بازگرداند.

بعد از عصب کشی چه انتظاری باید داشت؟

در چند روز اول پس از عصب کشی، برخی از بیماران حساسیت، تورم یا التهاب را تجربه می کنند. در حالی که برخی دیگر با جویدن ناهموار یا واکنش به داروهای ارائه شده توسط دندانپزشک مواجه می شوند. صرف نظر از علائم ایجاد شده، در صورت بروز چنین مشکلاتی تقریباً همیشه یک قرار ملاقات با متخصص لازم است.

آیا بعد از عصب کشی نیاز به تاج یا روکش دارید؟

نیاز به روکش بعد از عصب کشی بستگی زیادی به محل قرارگیری دندان در دهان دارد. دندان‌هایی که به سمت پشت دهان مانند دندان‌های آسیاب و پره مولر هستند بیشتر برای جویدن مورد نیاز هستند. و معمولاً به روکش نیاز دارند، در حالی که دندان‌های ثنایا یا نیش نیازی به آن ندارند. هر چند که برای جویدن نیز همیشه نیاز به تاج وجود ندارد.

اگر عصب کشی نکنید، چه اتفاقی می افتد؟

در صورت عدم درمان، عفونت در دندان می تواند به سایر قسمت های بدن سرایت کند. و در برخی موارد حتی می تواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر به درمان عصب کشی نیاز دارید، پالپ عفونی دندان حتما باید در اسرع وقت برداشته شود.

آیا عصب کشی باعث ایجاد سرطان می شود؟

هیچ مدرکی مبنی بر اینکه عصب کشی می تواند باعث ایجاد سرطان شود وجود ندارد. در واقع، عصب کشی تنها راه برای برطرف کردن مشکل دندان عفونی است که می تواند گسترش یابد و باعث ایجاد بیماری های جدی شود. همه ادعاهای مبنی بر اینکه عصب کشی باعث سرطان یا سایر بیماری ها می شوند، کاملا یک افسانه است.

آیا دندان بعد از عصب کشی سیاه می شود؟

گاهی اوقات پس از عصب کشی، دندان ممکن است کمی تغییر رنگ داده یا لکه‌هایی به نام لکه­های داخلی در آن ایجاد شود. این لکه­ها زمانی که دندان از داخل خونریزی می‌کند و قسمت داخلی دندان زرد یا تیره می‌شود، ایجاد می شوند. خوشبختانه، دندان را می توان پس از ایجاد این مشکلات از طریق بلیچینگ داخلی سفید کرد.

عصب کشی دندان در چند جلسه ویزیت انجام می شود؟

اکثر موارد عصب کشی را می توان در یک تا دو نوبت انجام داد. اولین جلسه ویزیت شامل خود عمل عصب کشی است که پالپ عفونی برداشته می شود. ویزیت دوم (و شاید سوم) زمانی است که محل عصب کشی شده بررسی و تمیز می شود و برای جلوگیری از عفونت با روکش یا سایر مواد پرکننده پر می شود. هر جلسه ویزیت عصب کشی تقریبا 90 دقیقه به طول می انجامد.

آیا می توانید بعد از عصب کشی دندان سیگار بکشید؟

با اینکه می توانید بعد از عصب کشی سیگار بکشید، اما این کار به هیچ عنوان توصیه نمی شود زیرا سیگار کشیدن خطر نیاز به عصب کشی مجدد را افزایش می دهد. در واقع، افراد سیگاری تقریباً دو برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری به درمان ریشه دندان همچون عصب کشی نیاز پیدا می کنند و این تعداد در مورد افرادی که سابقه بالای سیگار کشیدن دارند، بیشتر نیز می باشد.

آیا می توانم بعد از عصب کشی رانندگی کنم؟

اکثر روش‌های درمان ریشه همچون عصب کشی با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند، به این معنی که تنها نواحی تحت درمان در طول عمل بی‌حس می‌شوند. این بدان معنی است که شما در طول فرآیند بیدار و هوشیار هستید و می توانید بلافاصله پس از پایان عمل همچون همیشه رانندگی کرده و به فعالیت خود ادامه دهید.

چه زمانی برای انجام عصب کشی دندان دیر است؟

انتظار بیش از حد برای اقدام به عصب کشی دندان اغلب می تواند منجر به از دست دادن دندان شود. این وضعیت معمولا زمانی اتفاق می افتد که ریشه دندان عفونی برای مدت طولانی درمان نشده باشد، که در نهایت منجر به تحلیل استخوان می گردد. در موارد شدید، ممکن است برای اقدام به عصب کشی خیلی دیر باشد و دندان نیاز به کشیدن داشته باشد.

آیا می توانید قبل از عصب کشی دندان غذا بخورید؟

شما می توانید قبل از عمل عصب کشی دندان به طور معمول غذا بخورید. و اکثر متخصصین در این زمینه حتی غذا خوردن تا 1 ساعت قبل از عمل را بلامانع می دانند. با این همه، مانند سایر روش‌های درمانی دهان و دندان، لازم است که قبل از مراجعه، دندان‌های خود را مسواک بزنید.

آیا عصب کشی دندان بهتر است یا کشیدن آن؟

همیشه بهتر است در صورت امکان لبخندی سالم و طبیعی داشته باشید و عصب کشی دندان این امکان را برای شما فراهم می کند. کشیدن و سپس جایگزینی دندان منجر نیاز به درمان‌ها و پیاده سازی روش‌های بیشتری می‌شود. و حتی می‌تواند بر دندان‌های مجاور و لثه‌های نگهدارنده تأثیر منفی بگذارد.

در کلینیک دندانپزشکی دکتر حاکم زاده عصب کشی دندان توسط لیزر انجام میشود.