روکش های دندانی، پوستههای سفارشی هستند که با هدف بهبود ظاهر دندان و ایجاد فرم لبخندی زیبا، بر روی دندانها قرار میگیرند.
در حالی که این روکش ها، توانایی تغییر طول، اندازه، رنگ، شکل و عملکرد دندان را دارند، اما بطور کلی استفاده از این روکش ها به عنوان روشهای زیبایی دندان در نظر گرفته میشود و یک نوع جراحی ضروری پزشکی محسوب نمیشود.
روکش دندان روش عالی برای مخفی کردن دندانهای تغییر رنگ یافته، کج و آسیب دیده است. اما توصیه میشود قبل از استفاده از این روکش ها، با مزایا و معایب آنها آشنا شوید.
بیشتر بیماران به منظور بهبود ظاهر کلی دندانهای خود، از روکش ها استفاده میکنند. البته راه حل جایگزین برای آموزش و اینکه میتوانند به جای آن طرز قرارگیری دندانهای بالا و پایین روی هم تغییر دهند، به عملکرد آن کمک کنند.
نصب روکش ها بیشتر برای دندانهای جلویی کاربرد دارد و برای دندانهای آسیاب عقبی استفاده نمیشود. نصب آنها نیاز به زمان کمی دارد و فقط بایستی کمی مینای دندان تراشیده شود. بسته به رنگ دندان و سلیقه دلخواه شما، امکان سفارش ویژه در رنگ ها و سایههای مختلف وجود دارد.
انواع روکش ها اغلب دائمی هستند، بنابراین نمیتوان آنها را پس از یکبار نصب، از روی دندان برداشت. اگر دچار پوسیدگی دندان یا بیماری لثه هستید، توصیه میشود به جای استفاده از روکش، به دنبال انواع درمان ترمیمی دندان باشید. انواع متداول روکش عبارتاند از:
رایج ترین ماده ای که برای روکش ها استفاده میشود، روکش چینی پرسلن است. لمینت سرامیکی همرنگ دندان، همه کاره و به صورت کاملاً سفارشی ساخته میشوند و عمر مفید آنها حدوداً 10 تا 15 سال است. آنها از مواد سرامیکی ساخته شدهاند و مقاومت بهتری نسبت به روکشه ای کامپوزیت در برابر لکه دارند.
یکی دیگر از مزایای روکش های چینی این است که فرایند نصب آنها با حالت تهاجمی کمتری دارد (در مقایسه با جایگزینهایی مانند نصب تاج دندان).
آنها همچنین از لحاظ زیستی با محیط خود سازگار هستند، بدین معنی که معمولاً تأثیر نامطلوبی بر روی بافت لثه و سایر بافتهای نرم دهان نمیگذارند.
برای قراردادن موفقیت آمیز روکش پرسلن بر روی دندان، نیاز به کمترین حد از آمادگی وجود دارد. در حالی که برای روشهای دندانپزشکی ترمیمی کاملی مانند نصب تاج دندان این گونه نیست. با این حال، مانند نصب تاج دندان، قراردادن روکش برگشت ناپذیر و دائمی است.
برای تهیه دندان برای روکش پرسلن، دندانپزشک ابتدا بایستی سایه دندانی را انتخاب کند که بهترین تطابق را با دندانهای مجاور داشته باشد. سپس دندان را به گونهای تغییر میدهند تا امکان جاگیری روکش را در خود فراهم گردد. سپس اطلاعات را به یک لابراتوار دندانپزشکی برای ساخت روکش ارسال میکنند.
ممکن است در اولین جلسه یک روکش موقت بر روی دندان قرار داده شود. در ویزیت دوم دندانپزشک، روکش موقت را برمیدارد. سپس دندانپزشک سطح دندان زیرین را تمیز میکند و سپس مواد اسیدی را به سطح دندان میکند تا سطح دندان کمی زبر شود. این کار باعث میشود روکش مذکور بهتر به دندان بچسبد.
برای باقی ماندن روکش روی دندان، دندانپزشک از سیمان مخصوصی استفاده میکند. سیمان روکش با نور آبی سخت تر میشود. در مرحله آخر سیمان اضافی از روی دندان برداشته میشود و دندانهای بالا و پایین بر روی هم قرار گرفته و از نظر تطابق بر روی هم بررسی میشوند. ممکن است پس از چند هفته، نیاز به یک جلسه ویزیت دیگر برای تنظیم دندان دندانها بر روی هم ضروری باشد.
روکش های کامپوزیت جایگزینی برای روکش های چینی هستند. آنها از رزین کامپوزیت که مخلوطی از مواد آلی و معدنی هستند، ساخته شدهاند.
ماده پیوند دهنده که در ساخت این روکش ها استفاده شده است، مانند پرکنهای به رنگ دندان است. در حالی که روکش های کامپوزیت اتصال محکمی دارند، اما به اندازه پرسلن بادوام نیستند. آنها همچنین با گذر زمان میتوانند بهراحتی رنگ شوند.
از سوی دیگر پروسه نصب روکش های کامپوزیتی دارای تهاجم کمتری نسبت به روکش چینی است. هنگامی که روکش های کامپوزیت شکسته شوند یا ترک بردارند، منطقه تراشه شده را میتوان تعمیر کرد. اما هنگامی که همین اتفاق برای روکش های چینی بیفتد، بایستی تمام روکش جایگزین شود.
نصب روکش های کامپوزیت فقط نیاز به یک نوبت ویزیت دندانپزشک دارد. ساخت روکش های کامپوزیتی بهجای اینکه در آزمایشگاه دندانپزشکی انجام شود، مستقیماً در مطب پزشک و بر روی دندانها انجام میشود. در حالی که نصب روکش های پرسلن به بیش از یک جلسه ملاقات پزشک نیاز دارد.
همانند روکش های چینی، روکش های کامپوزیتی نیز قبل از نصب نیاز به اصلاح دندان دارند، البته میتوانند روی مینای دندان تراشیدن شدن قرار بگیرند.
روکش های کامپوزیتی ممکن است فقط با ۳۰۰ دلار بر روی دندان شما نصب شوند. در حالی که قیمت روکش های چینی بیش از ۱۰۰۰ دلار است. البته عمر مفید روکش های کامپوزیتی معمولاً ۵ تا ۷ سال است در حالی که روکش های پرسلن میتواند تا ۱۵ سال عمر مفید داشته باشند.
آنله ها، روکش های دندانی هستند که برای ترمیم دندانهای خلفی(پشتی) که دچار فرورفتگی قسمت میانی شدهاند، به کار میروند. بااینحال، انله های ویژهای وجود دارند تحت عنوان روکش کامی که برای ترمیم دندانهای قدامی(جلویی) استفاده میشوند. از علل فرسوده شدن سطح کام دندان میتواند فرسایش دندان، دندان قروچه و دیپ بایت باشد.
استفراغ مزمن و رفلاکس شدید اسید معده از عوامل فرسایش دندان هستند. روکش های دندانی پالاتال(کامی) روش مناسب برای ترمیم قسمتهای آسیب دیده دندان است و با بقیه بافتهای سالم کاری ندارد.
لومینیر ها یک روکش بسیار نازک با ضخامت ۰.۲ میلیمتر و با ظاهری نیمه شفاف هستند. به همین دلیل آنها شکل و رنگ مینای طبیعی دندان را حتی بهتر از روکش های چینی پرسلن حفظ میکنند.
لومینیرها به حدی نازک هستند که نیازی به برش و کوچک کردن دندان وجود ندارد و همچنین در صورت عدم رضایت به راحتی قابل برداشتهشدن هستند.
نصب و کاربری لومینیر ها اگرچه بسیار راحت است؛ اما نسبت به روکش های سنتی احتمال خرابشدن آنها بسیار بیشتر است که این مورد ممکن است طول عمر آنها را بسیار کوتاهتر کند. با این حال اگر از لومینیرها به درستی استفاده شوند، عمر مفید آنها حتی میتوانند از روکش های چینی پرسلن هم بیشتر باشد.
استفاده از روکش های متحرک، روشی کم تهاجمی، غیر دائمی ارزانتر کفشهای سنتی است.
نصب روکش های دائمی، برگشت ناپذیر است. زیرا دندانپزشکان مجبور هستند بخشی از مینای دندان را بتراشند. در حالی که روکش های متحرک نیازی به کاهش ضخامت رویه دندان ندارند. با اینکه استفاده از روکش های متحرک راحت تر از روکش های دائمی سنتی است، اما به اندازه روکش های دائمی بر روی دندان حالت طبیعی ندارند. روکش های متحرک بیشتر از روکش های سنتی مستعد تشکیل پلاک هستند و ممکن است به مرور زمان ساییده شده و به بافت لثه شما آسیب بزند. دندانپزشکان همیشه روکش های دائمی را نسبت به روکش های متحرک و موقتی ترجیح میدهند.
به طور کلی دو مدل روکش متحرک وجود دارد: روکش فوری و روکش سفارشی.
روکش های فوری، در کنار قیمت ارزانشان، مدلهای زیبایی هستند. برای نصب آنها در داخل دهانتان بایستی آنها را در داخل آب داغ قرار بدهید و از طرفی بایستی نوعی ماده اتصالی نرم را به دندان خود با کمی فشار متصل کنید. به طور کلی استفاده از این روکش ها برای کاربریهای روزانه و طولانی مدت توصیه نمیشود.
روکش های سفارشی نوعی دیگر روکش های متحرک هستند که کیفیت بالایی دارند. برای تهیه روکش ها، دندانپزشک ابتدا از دندانهای شما یک قالب میگیرد، سپس قالب این روکش به آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال میشود. تکنسینهای آزمایشگاه دندانپزشکی بر اساس این قالبها مجموعه ای از روکش های سفارشی را برای شما تولید خواهند کرد.
حدود ۲۶ درصد از عملهای جراحی زیبایی که توسط دندانپزشکان انجام میشود، مربوط به نصب روکش های دندانی است. دلایل مختلفی وجود دارد که علت ترجیح دادن استفاده از این روکش ها نسبت به سایر روشهای درمانی توسط افراد را نشان میدهد. این دلایل عبارتاند از:
کاربرد استفاده از روکش های دندانی برای کانالهای ریشه، تاج و ۳/۴ تاج دندان، با هدف جلوگیری از شکستگی دندان صورت میگیرد. روکش های دندانی، برای دندانهایی که کانال ریشه قدامی آنها مورد ترمیم قرار گرفته است، استفاده نمیشود. همچنین به ندرت برای دندانهای آسیای کوچک استفاده شده و هرگز برای دندانهای آسیای بزرگ نمیتوان از روکش دندانی استفاده نمود.
قراردادن روکش دندان به طور کلی شامل مراحل زیر است.
روشهای سنتی به مانند روکش پرسلن و کامپوزیتی گزینه بسیار مناسبی برای افرادی است که به دنبال بهبود سریع، ایمن و مؤثر لبخند و دندانهای خود هستند.
به مانند هر عمل دندانپزشکی، در نصب روکش دندان نیز خطراتی وجود خواهند داشت. این خطرات اغلب تهدید کننده زندگی نیستند و میتوان با مراقبتهای مناسب و پیشگیری کننده از وقوع آنها جلوگیری کرد. برخی عوارض رایج نصب روکش ها میتواند شامل موارد زیر باشد:
وقوع حساسیت دندان در سه هفته اول پس از نصب روکش بر روی دندان، شایع است. اگر این حساسیت بیش از سه ماه طول بکشد، یک مشکل اساسی در این میان وجود دارد. به طور مثال یک مشکل میتواند این باشد که عصبهای دندانی در طول این مدت ممکن است به طور غیر قابل برگشتی دچار التهاب شده باشند. برای بررسی گزینههای درمانی، بهتر است با دندانپزشک خود ارتباط بگیرید.
پس از نصب روکش دندان خطر آسیب به عآج دندان وجود دارد، البته این آسیب خیلی کم رخ میدهد.
در طول فرایند تراشیدن مینای دندان، ممکن است تا عاج تحتانی دندان نیز آسیب ببیند. این کار همچنین میتواند تراز دندانهای بالا و پایین را نسبت به هم تغییر دهد و همچنین ممکن است باعث حساسیت دندان، دندان قروچه و یا درد فک بشود.
نیاز به تعویض روکش دندان در آینده.
افرادی که قبل از قراردادن روکش دندانی، یک بیماری دندانی درمان نشده داشته باشند، از قبیل فرسایش مینای دندان در اثر رفلاکس یا برگشت اسید معده یا اختلالات تغذیه ای و گوارشی، ممکن است در آینده نیاز به تعویض و جایگزینی روکش تخریب شده خود داشته باشند.
هزینه نصب روکش بستگی به نوع و تعداد آنها دارد:
روکش های پرسلن – 500 تا 2500 دلار (هر دندان)
روکش های کامپوزیت – 250 تا 1500 دلار (هر دندان)
روکش های قابل جابهجایی – 300 دلار یا بیشتر (هر قوس)
لومینیر – 700 تا 2000 دلار (هر دندان)
آنله پالاتال – 650 تا 1200 دلار (هر دندان)
بیمه هزینه روکش ها را پوشش نمیدهد؛ زیرا آنها را لوازم آرایشی میدانند (از نظر پزشکی ضروری نیستند).
استفاده از روکش ها در مقابل سایر روشهای درمانی چگونه است؟
روکش ها معمولاً تنها به سطح جلویی دندان میچسبند. فرایند نصب روکش ها نسبت به تاجها، کمتر تهاجمی است و از طرفی نازک تر و شکننده تر نسبت به تاجها هستند؛ لذا احتمال شکستگی یا جا به جایی آنها بیشتر است. وظیفه آنها تغییر شکل و رنگ دندانها با هدف بهبود ظاهر بیمار است.
یک تاج دندان، به طور معمول کل دندان را میپوشاند. تاج ضخیم تر از روکش است. قبل از نصب نیاز به برداشتن ساختار کلی دندان دارد. برخلاف روکش ها، هدف از نصب تاجها برای اهداف ترمیمی مانند ثابت کردن دندانهای با سطح پوسیدگی بسیار زیاد و یا شکسته است.
ترمیم دندان به کمک روکش ها، درمانی طولانی مدت است، در حالی که سفید کردن دندان در خانه یا توسط یک فرد حرفه ای اغلب یک روش موقت بهحساب میآید.
ازآنجایی که رژیم غذایی سبک زندگی و عادات مختلفی مانند سیگارکشیدن در همه افراد میتوانند داشته و متفاوت از هم نیز است، به هیچ وجه نمیتوان مدت زمان سفید ماندن دندانها را پیشبینی نمود.
در حالی که بسته به نوع و مدل روکش، میتوان عمر مفیدی در حد ۵ تا ۱۵ سال را انتظار داشت. روکش های پرسلن در برابر لکههای قهوه، مشروبات الکلی و سیگار هم مقاومت دارند.
سفید کردن حرفه ای دندانها، گزینه ارزان تر و کم تهاجمی تر از روکش های دندانی است. هر دوی این روشها بیخطر هستند، ممکن است هرکدام از آنها عوارض جانبی خاص خود را نیز ایجاد کنند. اما به طور کلی روکش ها دائمی هستند و پس از نصب قابل برداشته شدن نیستند. در حالی که سفید کردن دندان چنین نیست.
یکی از دلایلی که مردم به جای استفاده از روکش دندان به سفیدکردن دندان روی میآورند، این است که گزینههای ارزان و مقرون به صرفه خانگی برای سفید کردن دندان موجود است.
هنگامی که بین دندانهای یک فرد شکاف بسیار زیادی وجود دارد یا اینکه در قسمتی از دهان، ازدحام بیش از حد دندان وجود دارد، روکش ها میتوانند این مشکلات را در طی چند جلسه مراجعه به دندانپزشک برطرف کنند.
درمان با ارتودنسی، مانند استفاده از بریس ها یا الاینر (ترازهای شفاف) ممکن است تا ۱۸ ماه به طول بیانجامد تا مشکل به طور کامل برطرف شود. در حالی که برای تراز یا الاینر های عادی این مدت زمان میتواند تا ۲۰ هفته طول بکشد. همچنین در صورت انتخاب درمان ارتودنسی، مراجعات شما به دندانپزشک بیشتر خواهد بود.
در حالی که درمان با ارتودنسی بیشتر طول میکشد، اما گاهی اوقات بهترین گزینه برای بیماران به ویژه کودکان خواهد بود. علت آن در این است که بریس ها توانایی اصلاح و تغییر ساختار دندان و طرز قرارگیری دندانها بر روی هم بدون نیاز به آسیب دادن و تراشیدن مینای دندان را دارند. در مقابل روکش های دندانی معمولاً با هدف زیبایی دندان، نصب میشوند و توانایی برطرف کردن مشکل اصلی را ندارند.
بریس ها معمولاً از روکش های دندانی ارزان تر هستند. بیشتر روکش ها معمولاً هزار دلار برای هر دندان هزینه دارند و نیاز به حداقل ۶ تا ۱۲ روکش دندانهایتان خواهید داشت. در حالی که روش ارتودنسی نامرئی بین ۳۵۰۰ تا ۶۰۰۰ دلار هزینه در برخواهد داشت؛ بنابراین استفاده از این روش هزینه بسیار کمتری از یک است کامل روکش دندانی خواهد داشت.
ترازهای شفاف به فرد استفادهکننده این امکان را میدهد که دندانهای خود را در خانه صاف کنند. این ترازها نسبت به اینویزیلاین یا ارتودنسی نامرئی قیمت کمتری داشته و میتواند سطح مشابهی از اصلاح دندانها را ارائه دهند.
ازآنجاییکه استفاده از روکش های دندانی جنبه زیبایی دارند، هرگز تحت پوشش بیمه قرار نمیگیرند. البته در حالتی ممکن است اگر به دلیل آسیب به روکش، نیاز به این کار باشد.
اکثر روکشها از جمله روکشهای چینی پرسلن و کامپوزیتی دائمی هستند. نکتهای که وجود دارد این است که قبل از قراردادن بر روی دندان، دندانپزشک بایستی بخشی از ساختار طبیعی دندان شما را تراشیده باشد، با این حال این کار برای لومینیر ها به دلیل نازکی زیاد، نیازی به کاهش یا اصلاح مجدد دندان نیست. لومینیر ها به دلیل نازکی بیشتر در معرض شکستگی و خراشیدگی هستند.
تا زمانی که از روکشها بهخوبی مراقبت کنید، بیخطر بوده و برای دندان شما مضر نیستند. همچنین به ندرت و دچار شکستگی، ترک خوردگی روکش شما رخ خواهد داد.
کمتر پیش میآید که فرایند نصب روکش و یا استفاده از آن دردآور باشد. این امر به این دلیل است که ترمیم دندان به روش روکش دندانی، روشی کم تهاجمی بوده و فقط نیاز به تراشیدن سطحی مینای دندان شما دارد.
همانند دندانهای طبیعی، برخی از روکشها نیز میتواند به مرور زمان لکه به خود جذب کنند. با این حال اکثر روکشها دارای مقاومت مناسبی در برابر لکه هستند؛ بنابراین اگر بهخوبی از آنها مراقبت کنید، برای مدت درازی سفید باقی میمانند. با این حال ممکن است ساختار طبیعی دندان در اطراف روکشها لکه جذب کند.
پس از نصب روکش بر روی دندانهایتان، درست مانند سایر دندانهایتان باعث مراقبت از آنها را شروع کنید. شامل رعایت بهداشت دهان و دندان در منزل همانند مسواک زدن و نخ دندان به مراجعه به دندانپزشک برای کردن دندان در هر ۶ ماه یکبار است. همچنین ممکن است، دندانپزشک شما برای محافظت از دندانهای شما محافظ شبانه را به شما توصیه کند.
خیر. زمانی که مینای دندان شما برداشته شد، دیگر رشد نخواهد کرد. علت آن در این است که روکش آب به عنوان یک درمان ترمیمی دائم برای دندانهای شما در نظر گرفته میشود.