نام دیگر دندان قروچه بروکسیم یا سایش دندان است. حدود 20 درصد از جمعیت جهان، یعنی از هر پنج نفر یک نفر، به بروکسیم مبتلا می شوند. هر حرکتی با دندان ها مانند خرد کردن، به هم ساییدن، قفل کردن، و یا جویدن که هنگام غذا خوردن انجام نمی شود را می توان دندان قروچه به حساب آورد. کنار گذاشتن این عمل خیلی سخت است، مخصوصا اگر هنگام خواب دندان قروچه می کنید.  اما اگر به موقع درمان نشود می تواند عوارضی مانند از بین رفتن مینای دندان و پس رفتن لثه ها را به همراه داشته باشد. بنابراین تشخیص به موقع و درمان آن بسیار مهم است.  

 از کجا بفهمم که دندان قروچه می کنم؟

دندان قروچه دو نوع است: روزانه و شبانه.  بیشتر افرادی که در طول روز دندان قروچه دارند از آن اطلاع دارند. ولی افرادی که در شب این کار را انجام می دهند، از آن اطلاعی ندارند و اغلب ناخودآگاه است.  دکتر سیده مریم حاکم زاده جراح و دندان پزشک می گوید مهم ترین و شایع ترین علایم بروکسیم لبه های مستقیم و تیز دندان و دندان ترک خورده است.  علایم دیگر عبارت اند از:

1- درد صورت

2- احساس ناراحتی هنگام جویدن

3- دندان درد یا حساسیت

4- درد خفیف اطراف شقیقه ها که گاهی تا پایین فک کشیده می شود.

علاوه بر دندان پزشک، متخصصان دیگری هم می توانند دندان قروچه را تشخیص دهند . یک روان شناس هم می تواند که آیا فرد به بروکسیم مبتلا است یا نه البته در صورتی که با علایم دیگری مانند خشم و استرس در ارتباط باشد.

چطور دندان قروچه را متوقف کنیم؟

درمان دندان قروچه باید تحت نظر پزشک صورت بگیرد اما راهکار های دیگری نیز وجود دارند که شما می توانید امتحان کنید و این عادت را ترک کنید.

 1- استفاده از محافظ دندان یا نایت گارد

رایج ترین درمان برای بروکسیم، محافظ دندان است. محافظ های دهان نمی توانند دندان قروچه را متوقف کنند اما می تواند از عواقب آن جلوگیری کند. این محافظ ه معمولا در شب استفاده می شوند اما به افرادی که در طول روز به صورت شدید با آن مواجه هستند نیز توصیه می شود که از محافظ دندان استفاده کنند. استفاده از محافظ دندان بسیار ساده است و پوشیدن محافظ دندان بسیار آسان است. دندان پزشک می تواند متناسب با دندان های شما یک محافظ دهان ویژه برای شما طراحی کند.

2- تراز کردن سطوح دندان یا جراحی کرونوپلاستی

اگر علت دندان قروچه شما سطوح ناهموار دندان باشد این روش موثر است. زمانی که سطوح دندان ها یکسان شود وسوسه شما برای ساییدن دندان ها نیز کمتر می شود. دندان پزشک شما می تواند تشخیص دهد که آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر.

3- بوتاکس

عمل بوتاکس با محدود کردن تحرک ماهیچه های فک که مسئول دندان قروچه هستند، کمک بسیار خوبی برای افراد، بخصوص افراد دارای بیماری های زمینه ای مانند اوتیسم است. چون معمولا نتایج حاصل از بوتاکس، سه تا شش ماه طول می کشد، عمل بوتاکس یک عمل موفقتی است. بر اساس یک تحقیق انجام شده در سال 2016، مزایای طولانی مدت بوتاکس برای بروکسیم به علت کافی نبودن نمونه ها کاملا مشخص نیست. بوتاکس به عنوان یک روش کم خطر شناخته می شود اما به هر حال عوارض جانبی خیلی کمی مانند ضعف عضلانی و اختلالات بلع نیز دارد.

4- استفاده از شل کننده های عضلانی

  مصرف شل کننده های عضلانی برای افرادی که در شب دندان قروچه می کنند مفید است. چون این مواد می توانند در حالی که خواب هستید ماهیچه های فک را بی حس کنند. شل کننده های عضلانی بخاطر ایجاد اختلال در رانندگی، برای استفاده در روز مناسب نیستند. درباره اثر این دارو هنوز اطلاعات کافی در دسترس نیست، بنابراین قبل از استفاده حتما با پزشک مشورت کنید. 

5- کنترل خشم و استرس

 خشم و استرس باعث افزایش دندان قروچه می شود، بنابراین مدیریت آن بسیار مهم است. برای کنترل استرس راهکار های زیر مفید هستند

• ورزش های هوازی مانند دویدن، دوچرخه سواری، تمرینات متناوب با شدت زیاد
• تمرین مدیتیشن که می تواند شما را از بروکسیم نیز آگاه کند.
• مراجعه به یک تراپیست یا متخصص

آرامش قبل از خواب

برای این کار می توانید راه های زیر را امتحان کنید:

• مدیتیشن
• داشتن تایم خواب منظم
• کاهش استفاده از تلفن، تلویزیون، و اینترنت
• استفاده از نوشیدنی و چای  گیاهی مخصوصا نوشیدنی حاوی بابونه
• گذاشتن کمپرس گرم بر روی فک
• استفاده از دستگاه نویز سفید خواب

7- خودداری از جویدن هر چیزی غیر از غذا

جویدن یخ، آدامس، و هر چیز دیگری غیر از غذا به مرور زمان باعث دندان قروچه می شود.

8- تمرین و ورزش زبان و فک 

استفاده از ورزش های فک و زبان قفل کردن دندان ها را کاهش می دهد و مانع از بروز دندان قروچه می شود. برای این کار، دهان خود را باز و بسته کنید در حالی که نوک زبان به سقف دهان چسپیده است.

علت دندان قروچه چیست؟

هر شخصی در هر دوره ای از زندگی ممگن است به بروکسیم مبتلا شود گاهی بروز این عادت در کودکان باعث آرامش آن ها می شود و این عادت را تا دوران بزرگسالی نیز ادامه می دهند. آکادمی پزشکی آمریکا معتقد است که بروکسیم در کودکان شایع تر است. به نظر می رسد که یک عامل اساسی برای بروکسیم وجود دارد که ممکن است احساسی یا عصبی باشد. حوادث استرس زا، اختلالات و فشار های روانی بعد از بروز یک حادثه و یا احساس خشم و عصبانیت می توانند بروکسیم را تحریک کنند.  

 بر اساس تحقیقات انجام شده در سال 2018 در سوئیس  مواردی که باعث بروکسیم در بزرگسالان می شود عبارتند از:

* مصرف الکل

* خشم

*  سیگار کشیدن

* خرو پف کردن

* زندگی پر از استرس

* اختلال تنفسی در خواب

تحقیقات انجام شده چندین عامل دیگر برای بروکسیم را اثبات کرده است:

• کمبود مواد مغذی
• سندروم داون
• کراس بایت(ناهنجاری فکی)
• برخی دارو های ضد افسرگی
• به هم ریختگی دندان ها 

دندان قروچه عوارض بلند مدت دارد

بروکسیم باعث ساییدگی شدید دندان ها می شود. بنابراین درمان آن بسیار مهم است. عوارض دندان قروچه عبارت اند:

• ساییدگی دندان ها
• تخریب مینای دندان
• پس رفتن لثه ها
• اختلالات فک
• سردرد های مزمن

بروکسیم یک عادت بسیار بد و ترک کردن آن بسیار سخت است، مخصوصا برای افرادی که در شب دچار بروکسیم هستند و از آن اطلاعی ندارند. اگر شما راهکار های خانگی را برای ترک بروکسیم امتحان می کنید، باز هم لازم است که به دندان پزشک مراجعه کنید. آن ها می توانند برای ترک این عادت به شما کمک کنند و در صورت لزوم دارو و درمان هایی را نیز پیشنهاد کنند. یکی از این گزینه ها برای ترک بروکسیم این است که منتظر بمانید تا این عادت شما خود به خود از بین برود. وقتی مینای دندان یک بار خراب شود، برای همیشه از دست می رود.