دندان ترک خورده در واقع همان دندان شکسته است. ممکن است هرکدام از دندان های ما به روش های مختلف ترک خورده و بشکند. تشخیص دندان ترک خورده و همچنین انتخاب روش درمانی مناسب به محل، عمق و بزرگی ترک بستگی دارد.

به عنوان یک قاعده کلی و برای کمک به درمان موثرتر، بسیار مهم است که در اولین فرصت راجع به روش های درمانی با دندانپزشک خود مشورت کنید. اگر دندان ترک خورده به موقع درمان نشود، ممکن است منجر به عفونت پالپ دندان شود. در این صورت معمولا دندان شما نیاز به درمان ریشه پیدا می کند. همچنین ممکن است دندان ترک خورده موجب عفونت استخوان شود که در این صورت باید دندان کشیده شود.

در موارد شدید، ممکن است دندان به دو قسمت تقسیم شود. اگر این اتفاق بیفتد، هیچ راهی برای درمان باقی نمی ماند و دندان پزشک مجبور می شود که دندان را بیرون بکشد.

چرا دندان ها ترک می خورند؟

عوامل بسیاری می توانند منجر به ترک خوردن دندان ها شوند. برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:

• دندان قروچه شدید، که دندان ها را تحت فشار قرار می دهد.
• جویدن یا گاز گرفتن تکه های سفت غذا
• ضربه به چانه یا فک پایین
• تغییرات ناگهانی در دمای دهان
• ترمیم و پرکردگی های عمیق که دندان را ضعیف می کند.
• دندان هایی که تحت عصب کشی قرار گرفته اند نسبت به سایر دندان ها ضعیف تر هستند. بنابراین، این دندان ها ممکن است بیشتر دچار ترک خوردگی شوند.

انواع دندان های ترک خورده، علائم بالینی و روش های درمانی

همانطور که گفته شد دندان ها ممکن است به روش های مختلف ترک بخورند. برخی از انواع ترک خوردگی در دندان شامل موارد زیر است:

1- خطوط ترک

این خطوط، ترک های ریزی هستند که فقط روی مینای خارجی دندان تاثیر می گذارند. این نوع ترک ها معمولا در دندان های بزرگسالان شایع هستند و هیچ دردی ایجاد نمی کنند. خطوط ترک تنها در صورتی نیاز به درمان دارند که تاثیر آنها در زیبایی دندان بسیار زیاد باشد.

2- دندان های خرد شده

دندان خرد شده زمانی اتفاق می افتد که تکه کوچکی از مینای دندان از گوشه دندان قدامی ( ثنایا، نیش) جدا شود. معمولا این نوع شکستگی دندان نیز هیچ دردی ایجاد نمی کند. بیشتر دندان های خرد شده را می توان با چسباندن یک پرکننده همرنگ دندان ترمیم کرد. بهتر است بلافاصله بعد از شکسته شدن دندان به دندانپزشک مراجعه کنید. دندان پزشک دندان خرد شده را ترمیم کرده و از بدتر شدن آن جلوگیری می کند.

3- کاسپ شکسته

کاسپ برآمدگی روی سطح به هم خوردن دندان های خلفی (مولرها و پرمولرها) است. بسیاری از مواقع ممکن است کاسپ اطراف دندان های پر شده بشکند. شکستگی کاسپ به ندرت به پالپ آسیب می رساند، اما گاهی اوقات هنگام گاز گرفتن یا جویدن چیزی موجب درد شدید می شود. در برخی مواقع ( به خصوص زمانی که ترک عمیق است)، ممکن است هنگام نوشیدن مایعات سرد درد بیشتری احساس شود.

در اغلب موارد، دندانپزشک یک روکش دندان یا یک آنله دندان قرار می دهد تا از سطح به هم خوردن دندان ها محافظت کند.

4- دندان ترک خورده

مشخصه دندان ترک خورده وجود یک ترک است که از سطح جونده دندان به صورت عمودی به سمت ریشه امتداد می یابد. در این شرایط، دندان هنوز خرد نشده است، اگرچه ممکن است ترک به تدریج گسترش پیدا کند.

گاهی اوقات، ترک به زیر خط لثه و ریشه ادامه پیدا می کند که منجر به ضعیف تر شدن دندان می شود. تشخیص زود هنگام برای حفظ دندان بسیار مهم است. زیرا به تدریج ترک به سمت پالپ دندان و در صورت درمان نشدن به سمت ریشه پیشروی می کند.

علائم دندان ترک خورده

یکی از علائم دندان ترک خورده، احساس درد هنگام گاز گرفتن یا جویدن است. اگر ترک به پالپ نفوذ کرده باشد (یا خیلی نزدیک باشد)، ممکن است درد خفیف یا شدیدی را احساس کنید. این نوع درد می تواند کوتاه مدت یا طولانی باشد (در بیماران مختلف متفاوت است).

یکی دیگر از علائم دندان ترک خورده، افزایش حساسیت دندان به غذاهای سرد، گرم یا شیرین است. معمولا افرادی که دندان های ترک خورده دارند، برای ماه ها این افزایش حساسیت را تجربه می کنند. بهتر است بدانید که در بسیاری از مواقع تشخیص دندان ترک خورده بسیار مشکل است، زیرا درد قابل پیش بینی نیست.

درمان دندان ترک خورده

اگر ترک به داخل پالپ پیشروی کرده باشد، برای حفظ دندان نیاز به درمان ریشه است. بهتر است بعد از درمان ریشه، روی دندان تاج قرار دهید، زیرا حداکثر محافظت از دندان را ایجاد می کند.

اما اگر ترک به زیر خط لثه کشیده شود، دیگر قابل درمان نیست و راهی برای حفظ دندان وجود ندارد. در این صورت تنها راه باقی مانده کشیدن دندان است. به همین دلیل است که درمان زود هنگام از اهمیت بالایی برخوردار است. وقتی دندان ترک خورده درمان نشود، به تدریج بدتر شده و موجب از دست دادن دندان می شود.

شکافته شدن دندان

شکافته شدن دندان اغلب نتیجه یک دندان ترک خورده درمان نشده است. وقتی خیلی دیر برای درمان اقدام کنید، دندان به دو قسمت قابل جدا شدن تقسیم می شود.

شکافته شدن دندان می تواند منجر به عفونت لثه در اطراف دندان شکسته شده شود. معمولا دندان های شکافته شده هنگام جویدن و گاز گرفتن مواد غذایی آسیب بیشتری می بینند. البته این یک قانون کلی نیست و ممکن است در برخی افراد این اتفاق نیفتد.

معمولا دندان شکافته شده را نمی توان حفظ کرد. با این حال، موقعیت و وسعت ترک در حفظ برخی قسمت های دندان تعیین کننده است. در برخی موارد، درمان ریشه ممکن است برای سالم نگه داشتن بخشی از دندان کمک کننده باشد.

شکستگی عمودی ریشه

شکستگی های عمودی ریشه ترک هایی هستند که از ریشه شروع شده و به سمت سطح تیز دندان می روند. این نوع شکستگی ها معمولا حداقل علائم را نشان می دهند و به همین دلیل ممکن است برای مدتی مورد توجه قرار نگیرند.

شکستگی عمودی ریشه می تواند منجر به عفونت در استخوان اطراف دندان ترک خورده شود.

اغلب دندان هایی که دارای شکستگی عمودی ریشه هستند را نمی توان سالم نگه داشت و دندان باید کشیده شود. با این حال، اگر بتوان بخشی از دندان را با حذف ریشه شکسته شده حفظ کرد، در این صورت جراحی ریشه معمولا موثر است.

اگر چه معمولا استخوان شکسته شده جوش می خورد و درمان می شود، اما شکستگی دندان ترک خورده خوب نمی شود. حتی ممکن است برخی ترک ها علیرغم درمان، پیشرفت کرده و به شکسته شدن ادامه دهند تا جایی که منجر به از دست دادن دندان شوند. با این حال، درمان بسیار مهم است زیرا درد را تسکین می دهد و احتمال بدتر شدن ترک را کاهش می دهد.

برای جلوگیری از ترک خوردن دندان هایم چه کنم؟

اینکه بخواهید به طور کامل مانع از ترک خوردن دندان های خود شوید تقریبا غیر ممکن است. با این حال، راهکارهایی وجود دارد که دندان های شما را کمتر در معرض ترک خوردن قرار می دهند. از جمله این راهکارها شامل موارد زیر است:

• از گاز گرفتن و جویدن اجسام سخت خودداری کنید.
• اگر در شب دندان قروچه می‌کنید (عارضه ای به نام دندان قروچه) از محافظ دهان مخصوص برای محافظت از دندان های خود استفاده کنید. در مورد تهیه این محافظ با دندان پزشک خود مشورت کنید.
• هنگام انجام ورزش های تماسی از محافظ دهان یا ماسک محافظ استفاده کنید.