‌بوی بد دهان یا هالیتوزیس در اثر علت های مختلفی اتفاق می افتد و معمولا” قابل درمان می باشد. کسانی هستند که با اطلاع از این بیماری و پیدا نکردن روش درمان دچار ناراحتی های فکری و کناره گیری از دوستان و آشنایان خود شوند. گاهی اوقات هم افراد بدلیل عدم شناخت علت اصلی بوی بد دهان دچار سردرگمی میشود. لذا فرد مجبور به استفاده دائم از آدامس قرص یا اسپری های خوشبو کننده دهان می باشد که ممکن است عوارضی را در پیش داشته باشد.

تنفس نامطبوع علاوه بر ابعاد ارتباطی و اجتماعی می تواند ابعاد پزشکی نیز داشته باشد. چون می تواند علامتی از یک وضعیت غیر طبیعی یا حتی بیماری های خطرناکی مانند سرطان ریه یا نارسایی کلیه باشد. رفع نفس بد بو نه تنها حضور در اجتماع را برای فرد خوشایندتر می کند، بلکه در بعضی شرایط می تواند زندگی او را نیز نجات دهد. اگر شما هم دچار بوی بد دهان هستید، در ادامه با ما همراه باشید تا شایع ترین دلایل بوی بد دهان و روشهای تشخیص و درمان را بررسی کنیم.

ویدئو: علت اصلی بوی بد دهان و درمان نوین با لیزر دندانپزشکی

( گفتگوی تلویزیونی دکتر سیده مریم حاکم زاده)

بوی بد دهان(هالیتوزیس) چیست؟

هالیتوزیس اصطلاح پزشکی برای بوی بد دهان است. در بعضی افراد این بو آنقدر شدید است که از آن بعنوان سرطان بوی بد دهان نام میبرد. در واقع چنین سرطانی وجود ندارد اما هالیتوزیس ممکن است نشانه ای از سرطان باشد که در قسمت علل بوی بد دهان ذکر خواهیم کرد. اگر شما هم دچار نفس بدبو شده اید، نباید حس بدی داشته باشید. تقریباً از هر ۵ نفر ۱ نفر در جمعیت عمومی از آن رنج می برند و بسیاری از افرادی که فکر می کنند به این بیماری مبتلا هستند، در واقع مبتلا نیستند.

در برخی موارد، دلایل ایجاد بوی بد دهان ساده و قابل پیشگیری است ، بنابراین دیگران سریع قضاوت می کنند، اما موارد استثنایی و نادر وجود دارد که در آن شخص مبتلا به هالیتوزیس نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشد. دانستن اینکه چه عواملی باعث بوی بد دهان می شود می تواند به شما در تشخیص مشکل کمک کند. در بیشتر موارد، بوی بد دهان جدی نیست، اما اگر بیش از چند هفته طول بکشد، ممکن است علامتی بر وجود یک مشکل اساسی باشد.

هالیتوزیس کاذب چیست؟

اگر کسی تصور کند که بوی دهان او نامطبوع است، ولی نفس او به صورت عینی مشکلی ندارد، دچار “هالیتوزیس کاذب” است. هالیتوفوبیا (Halitophobia) یا ترس از بوی بد دهان، علی رغم اطمینان پزشک، ممکن است همچنان ادامه یابد. در این صورت صحبت با یک درمانگر یا روانپزشک متخصص در این زمینه می تواند موثر باشد.

تشخیص بوی بد دهان توسط دستگاه و خود فرد

دندانپزشک غالبا به راحتی نفس فرد مشکوک به هالیتوزیس را بوییده و با استفاده از مقیاس شدت شش نقطه ای موجود، وضعیت را ارزیابی می کند. به علاوه می تواند قسمت پشت زبان را خراشیده و بوی آن را استشمام کند، زیرا این ناحیه اغلب می تواند منبع بوی بد دهان باشد.

برای تشخیص دقیق تر بد بویی دهان روش ها و ابزارهای آزمایشگاهی نیز موجود است که رایج ترین آنها عبارتند از:

• هالیمتر (Halimeter)

این وسیله برای اندازه گیری ترکیبات گوگردی موجود در دهان به کار می رود و قادر است سطح پایین گوگرد را تشخیص دهد.

• کروماتوگرافی گازی

توسط این روش سه ترکیب گوگرد فرار اندازه گیری می شود که عبارتند از: سولفید هیدروژن، متیل مرکاپتان و دی متیل سولفید

• آزمایش بانا (BANA test)

بوسیله این آزمایش میزان آنزیم خاص تولید شده توسط باکتری های ایجاد کننده بوی بد دهان اندازه گیری می شود.

• آزمایش بتا-گالاکتوزیداز

سطح آنزیم بتا-گالاکتوزیداز با بوی نامطبوع دهان ارتباط دارد و میتواند یکی از علل بوی بد دهان باشد.

علائم بوی بد دهان

بطور کلی فهمیدن نفس بد بو کار سختی نیست. دیگران هم ممکن است متوجه این مشکل شوند و به شما اطلاع دهند یا از شما فاصله بگیرند. بارزترین نشانه بوی بد دهان توجه به بوی ناخوشایند دهان است. برای اینکه بدون ناراحتی بوی بد دهان دیگران را به او اطلاع دهید میتوانید مطلب چگونه به شخصی بگوییم دهانش بو میدهد؟ را مطالعه نمایید.

علائم و نشانه های دیگر بوی بد دهان عبارتند از:

• طعم ناخوشایند، ترش یا تغییر در طعم دهان
• خشکی دهان
• بروز یک پوشش بر روی زبان
• گلودرد
• سوزش زبان

علت های بوی بد دهان چیست؟

تولید بوی نامطبوع در دهان ناشی از وجود باکتری هایی است که در دهان زندگی میکنند. این باکتری ها باعث تجزیه مواد غذایی، پروتئین ها و حتی سلول های پوستی میشوند.این فرایند باعث تولید و آزاد سازی ترکیبات گوگرد میشود که دلیل اصلی بوی بد دهان است. رعایت بهداشت و حفظ سلامت دهان و دندان بهترین راهکار پیشگیری از نفس بد بو است. اما مواقعی وجود دارد که حتی با رعایت بهداشت دهان و مسواک زدن مستمر هم این بو از بین نمیرود که در ادامه به آن میپردازیم.

بوی دهان ما آیینه ی سلامتی و یا بیماری ماست. علت اصلی بوی بد دهان می تواند در داخل یا خارج از دهان باشد. در بیش از ۸۵ درصد موارد، دلیل بوی بد دهان به مشکلات و بیماری های دهان و دندان مرتبط است. در ۱۵ درصد باقیمانده نیز علت بوی بد دهان مربوط به موارد دیگری است که در ادامه ذکر خواهد شد.

حدود ۸۵٪ بوی بد دهان مربوط به مشکلات دهان و دندان میباشد.

1. بوی بد دهان با منشا دهانی
2. بوی نامطبوع دهان به علت تغییرات هورمونی
3. نفس بد بو به علت مصرف مواد خوراکی و دخانیات
4. بوی بد دهان به علت بیماری های داخلی و سیستمی

بوی بد دهان با منشا دهانی شایع ترین علت بوی بد دهان

دلایل مرتبط با حفره ی دهان عبارتند از:

• دندان ها : وجود دندان های پوسیده یا پرکردن نامناسب دندان ترمیم شده ، در اثر ایجاد گیرغذایی در موارد گفته شده به لثه ی محافظ دور دندان آسیب می رسد و به خودی خود می تواند موجب بوی بد دهان شود.

• لثه : با علائم مشخصه خونریزی و قرمزی بافت لثه که در اثر مسواک زدن غیر صحیح و خارج نشدن مواد غذایی از لثه، بوی بد دهان را نیز به همراه خواهد داشت.

• زبان : در گروه اندکی از افراد، بلند بودن جوانه های چشایی ( پرزهای زبان ) در بخش انتهای زبان می تواند عاملی برای ایجاد بوی بد دهان باشد که با مسواک زدن روی زبان معمولا” بوی بد دهان از بین می رود.
• پلاکت های باکتریایی : شروع آن از یک پلاکت زرد رنگ نرم و چسبیده، بعد از مدتی که مسواک می زنید تشکیل می شود و طی فرایند شناخته شده ای تبدیل به جرم می شود.
• روکش نامناسب دندان : استفاده از روکش های نامناسب، باعث عفونت دندان و لثه و در تنیجه بوی بد دهان میشود.
• دندان مصنوعی : مواد غذایی بین لثه و دندان مصنوعی میتواند علت بوی نامطبوع دهان باشد.
• ارتودنسی: گیر کردن مواد غذایی لابلای سیم های ارتودنسی میتواند باعث ایجاد بوی بد دهان در ارتودنسی شود.

مطالعه مقاله زیر توصیه میشود:

آیا کامپوزیت دندان یا روکش باعث بوی بد دهان میشود؟

بوی نامطبوع دهان به علت تغییرات هورمونی

• نفس بد بو در دوران بارداری : تغییرات هورمونی از اصلی ترین دلایل در طول حاملگی است. تغییرات در تولید پروژسترون و استروژن در بدن باعث بوجود آمدن پلاک در دندان شما می شود. گوگرد تولید شده توسط پلاک دندان باعث بوی نامطبوع دهان میشود.
• بوی بد دهان در دوران قاعدگی : در این زمان با توجه به کاهش ترشح بزاق و افزایش ۳۰۰ درصدی ترکیبات گوگرد دار، این مشکل در بسیاری از زنان ایجاد یا تشدید می‌شود.

بوی بد دهان به علت مصرف مواد خوراکی و دخانیات

غذا

با شکسته شدن ذرات مواد غذایی در دهان، تعداد باکتری ها افزایش می یابد و در نتیجه فعالیت آنها، بوی بد ایجاد می شود. بعلاوه، بعد از خوردن برخی غذاهای خاص مانند پیاز، سیر، سبزیجات و ادویه جات خاص، ذرات بودار ایجاد می شود که از طریق جریان خون به ریه ها منتقل می شوند و بر بوی تنفس فرد تأثیر می گذارد. مصرف موادی مانند قهوه و نوشیدنی های الکلی نیز می تواند در ایجاد نفس ناخوشایند موثر باشد.

راهکارهای مناسبی برای برطرف کردن بوی سیر و پیاز در مقاله رفع بوی سیر یا پیاز از دهان ارائه شده است.

رژیم های غذایی پر قند نیز، به دلیل تعامل قند با باکتری های موجود در دهان، می توانند منجر به هالیتوزیس شوند. باکتری های موجود در دهان فرآورده های شیرین را به بوی ترش تبدیل می کنند. مصرف رژیم های غذایی بسیار فقیر از کربوهیدرات نیز باعث تغییر در متابولیسم بدن شده به بد بویی دهان منجر می شود.

رژیم غذایی پر پروتئین نیز، هنگام سوخت وساز گازهای گوگردی تولید و منتشر می کند که می تواند در ایجاد بوی بد دهان موثر باشد. با پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و مغذی، حاوی سبزیجات و مواد گیاهی، از این مشکل جلوگیری می شود.

گوگرد ایجاد شده توسط باکتری های داخل دهان باعث ایجاد ترکیبات بدبویی میشوند که حاصل آن بوی بد دهان است.

محصولات دخانی

استعمال دخانیات و نیز جویدن تنباکو باعث ایجاد بوی بد نفس می شود. بعلاوه، این مواد با آسیب رساندن به بافت لثه و ایجاد بیماری لثه نیز، بطور ثانویه در ایجاد هالیتوزیس موثرند.

داروهای تجویزی

بسیاری از داروهای تجویز شده با عوارض خشکی دهان همراه هستند. دهان خشک محیط زیست مناسبی برای باکتری های مولد بوی بد دهان است. علاوه بر این، برخی از داروها هنگام  شکسته شدن در بدن تولید مواد شیمیایی می کنند که این مواد می توانند از طریق جریان خون به ریه منتقل شوند و نفس را نامطبوع کنند.

به عنوان مثال می توان برخی از داروهای شیمی درمانی و برخی از آرام بخش ها مانند فنوتیازین ها را نام برد. افرادی که مکمل های ویتامینی را در دوزهای زیاد مصرف می کنند نیز، مستعد بوی بد دهان هستند.

بوی بد دهان به علت بیماری های داخلی و سیستمی

برخی از بیماری های متابولیک و انواعی از سرطان می توانند بوی نامطبوع دهان ایجاد کنند. مطالعه ای که در آوریل ۲۰۱۵ صورت گرفته و در مجله Gut چاپ شده است، نشان می دهد که استفاده از فناوری جدید آزمایش تنفس می تواند سرطان معده را در مراحل اولیه خود تشخیص دهد. با این حال، سرطان معده تنها وضعیت پزشکی نیست که نفس فرد می تواند آن را نشان دهد. سرطان ریه و بعضی از مشکلات جدی نیز در این زمره اند که در اینجا به آنها اشاره می شود:

۱. سرطان ریه

آیا سرطان ریه می تواند دلیل بوی بد دهان شود؟ معمولا متخصصان آسیب شناسی برای تشخیص سرطان ریه، بیوپسی و اسکن سونوگرافی را انجام می دهند، اما استفاده از آزمایش های تنفس ممکن است یک جایگزین ارزان تر و غیر تهاجمی برای این تشخیص باشد. براساس مطالعه ای در سال ۲۰۱۳ ، محققان دانشگاه لتونی با استفاده از یک “بینی الکترونیکی” از پیش برنامه ریزی شده، که قادر است ترکیبات آلی فرار (VOC) را در بازدم تشخیص دهد، نمونه های تنفس ۴۷۵ آزمودنی را بررسی کردند. آنها دریافتند که در بین افراد غیر سیگاری، سرطان ریه در ۱۲۸ بیمار به طور دقیق تشخیص داده شد و فقط در ۵ مورد تشخیص اشتباه داده شد. در میان افراد سیگاری، بینی الکترونیکی به درستی ۱۱۴ نفر را مبتلا به سرطان ریه تشخیص داد و ۵ نفر را اشتباه تشخیص داد.

۲. نارسایی قلبی

در مقاله ای که در مارس ۲۰۱۳ در مجله دانشکده قلب و عروق آمریکا  منتشر شد، محققان توانستند از یک تست تنفس ساده برای شناسایی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی استفاده کنند. محققان کلینیک کلیولند نمونه های تنفس را از ۴۱ بیمار جمع آوری کردند. بیست و پنج بیمار رسماً با نارسایی حاد قلبی جبران نشده تشخیص داده شدند. شانزده بیمار شرایط قلبی و عروقی دیگری داشتند اما علائمی از نارسایی قلبی نشان ندادند.

۳. دیابت

دیابتی که به خوبی مدیریت نشده باشد فرد را مستعد ابتلا به بیماری لثه و خشکی دهان می کند. هنگامی که سطح قند خون تثبیت نمی شود، بدن ضعیف می شود و قادر نیست با باکتری هایی که باعث عفونت در لثه ها می شوند مقابله کند. همین عفونت ها باعث ایجاد بوی بد دهان می شود.

بعلاوه، بوی تنفس میوه ای یا بوی شبیه استون در بیماران دیابتی می تواند ناشی از یک عارضه جدی بنام کتواسیدوز باشد. در غیاب انسولین کافی، بدن از اسیدهای چرب برای تولید انرژی استفاده می کند و همین باعث ایجاد کتونهای اسیدی می شود. این اسیدها محصولات جانبی متابولیسم چربی ها هستند و شامل استون، هیدروکسی بوتیرات و استواستات هستند می باشند که در خون رها شده، وارد نفس فرد می شوند.

۴. نارسایی کلیه

نفس بوی ماهی همیشه ناشی از مصرف غذاهای دریایی نیست، بلکه ممکن است نشان دهنده نارسایی کلیه باشد. کلیه ها مسئول حذف مواد شیمیایی سمی از خون با ایجاد ادرار هستند. در نارسایی شدید کلیه، کلیه ها چنان آسیب می بینند که دیگر قادر به فیلتر کردن مواد سمی از خون نیستند. تجمع این مواد در بدن و ورود آنها به دستگاه تنفس باعث ایجاد بوی نفس ماهی می شود.

۵. آلرژی ها و ترشحات پشت حلقی

عفونت های دستگاه تنفسی مانند آنفولانزا، برونشیت و سینوزیت از علل شایع بوی بد دهان هستند. هنگامی که سلولهای بافت توسط عفونت های دستگاه تنفسی ملتهب می شود، باعث تولید ترشحات مخاطی و واکنش سلول های ایمنی در آن منطقه می شوند.

آلرژی و ترشحات پشت حلقی نیز، ممکن است باعث ایجاد بوی ناخوشایند دهان شود زیرا در این شرایط بینی دچار گرفتگی می شود و ناچارا تنفس از راه دهان انجام می شود که می تواند منجر به خشکی و رشد باکتری های ایجاد کننده نفس نامطبوع شود. برای اطلاع از چگونگی برخورد با این بیماری میتوانید مطلب درمان بوی بد دهان ناشی از سینوزیت را مطالعه فرمایید.

۶. خشکی دهان

کاهش ترشح بزاق باعث خشک شدن دهان می شود. این وضعیت که به زروستومیا (xerostomia) شهرت دارد، مخصوصاً در افرادی که با دهان باز میخوابند، یکی از دلایل اصلی نفس نامطلوب صبح است. بزاق دهان همچنین با پاک کردن ذرات غذایی، به تمیز نگه داشتن آن کمک می کند.

۷. سنگ لوزه

گاهی ممکن است بوی نامطبوع دهان بعلت عفونت لوزه و وجود سنگ لوزه پدید آمده باشد. این موارد معمولا با انجام یکسری دستورالعمل ها از بین میروند. گاهی اوقات هم ممکن است نیاز به جراحی لوزه باشد.

درمان های خانگی بسیاری در مقاله درمان بوی بد دهان ناشی از لوزه و حلق وجود دارد که میتوانید از آن بهره ببرید.

۸. انسداد روده

انسداد روده و استفراغ در مدت طولانی میتواند بویی شبیه بوی مدفوع در تنفس ایجاد کند.

۹. برونشکتازی

این یک وضعیت مزمن است که در آن مجاری هوایی گشادتر از حالت عادی می شوند، و تجمع مخاط همراه با عفونت، به ایجاد نفس نامطبوع می انجامد.

۱۰. پنومونی آسپیراسیون

تورم یا عفونت در ریه ها یا مجاری هوایی است که به دلیل ورود استفراغ، بزاق، غذا یا مایعات به مجاری تنفسی اتفاق می افتد و می تواند بوی بد دهان ایجاد کند.

بوی بد دهان ناشی از معده

ریفلاکس معده (GERD)

مشکلات گوارشی مانند بیماری ریفلاکس معده (GERD)  یکی از دلایل بوی نامطبوع دهان است. وقتی هضم مواد غذایی در معده به تأخیر بیفتد یا از آن جلوگیری شود، غذا شروع به پوسیدگی می کند. برگشت حتی مقدار بسیار جزئی غذا باعث بوی بد دهان می شود. اما تنها مسئله سلامت گوارشی نیست که می تواند بر تنفس تأثیر بگذارد. مطالعه ای که در سال ۲۰۰۸ در ژورنال میکروبیولوژی پزشکی منتشر شده حاکی از آن است که باکتری اچ-پیلوری (H. pylori) که باعث ایجاد زخم معده می شود می تواند در ایجاد بوی بد دهان نیز موثر باشد.

سرطان معده

غربالگری سرطان معده در بسیاری از کشورها متداول نیست. دلیل آن هم تهاجمی بودن روش فعلی – آندوسکوپی – است. ولی با توسعه فن آوری تست نفس nanoarray analysis شرایط می تواند تغییر کند. این تست قادر است میزان برخی ترکیبات مرتبط با سرطان معده را در تنفس اندازه گیری کند.

محققان یک نمونه ۴۸۴ نفری را که ۱۲ ساعت روزه گرفته بودند و حداقل ۳ ساعت قبل از آزمایش از سیگار کشیدن اجتناب کرده بودند، انتخاب نموده، تنفس آنها را بررسی کردند. ۹۹ نفر از شرکت کنندگان تشخیص سرطان معده را دریافت، اما هنوز معالجه را شروع نکرده بودند.

آنالیز nanoarray با دقت بین مراحل اولیه سرطان معده تمایز قائل شد، و همچنین به پزشکان در شناسایی بیمارانی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری بودند، کمک کرد. اگرچه این مطالعه کوچک و مقدماتی بود، اما در حال حاضر یک آزمایش بزرگتر در اروپا در حال انجام است تا مشخص شود آیا می توان از این تست به عنوان یک روش غربالگری مؤثر استفاده کرد یا خیر.

بوی بد صبحگاهی دهان (آپنه خواب)

بد بو شدن نفس صبح هنگام، بعد از خواب شبانه طبیعی به نظر می رسد. چون تولید بزاق در خواب کاهش می یابد و باعث فعالیت باکتری های تولید کننده بو می شود. اما کند شدن تولید بزاق در هنگام خواب گاهی ناشی از بازماندن دهان برای مدت طولانی است. مبتلایان به اختلالات خواب مانند آپنه خواب (sleep apnea) و خروپف (snoring) ممکن است در تنفس از طریق بینی مشکل داشته باشند و بیشتر از دهان خود نفس بکشند که این خود عامل ایجاد بوی بد دهان است.

راهکارهای رفع این مشکل را در مطلب رفع بوی بد دهان در صبح مطالعه نمایید.

ارتباط تلخی دهان و نفس بدبو

شایع ترین نشانه تلخی و بد طعمی دهان، احساس بوی بد دهان توسط خود فرد و دیگران میباشد. برای برخی افراد این مشکل با طعم فلز یا ترشی در دهان همراه است. طعمی که در دهان احساس میشود ارتباط مستقیم با علت بوجود آمدن این مشکل دارد.

دلایل تلخی و طعم بد دهان عبارتند از:

• مشکلات گوارشی و ریفلاکس اسید معده
• مشکلات دهان و دندان
• بیماری سینوس و سرماخوردگی
• بیماری های لوزه و حلق
• بیماری های عصبی مانند صرع
• مصرف برخی ویتامین ها و مکمل های دارویی
• تغییرات هورمونی مانند بارداری
• عفونت های ریوی
• هپاتیت ب

علت بوی بد دهان در کودکان

مانند بزرگسالان، عدم رعایت یهداشت دهان و دندان در کودکان مهمترین علت بوی بد دهان است. بطور کلی عوامل تاثیرگذار عبارتند از:

• شی خارجی : گیر کردن اشیاء در بینی ممکن باعث بوی بد دهان بشوند.

• بهداشت نامناسب دندان : خودداری از مسواک زدن صحیح و استفاده منظم از نخ دندان دلیل عمده بوی بد دهان است. هنگامی که ذرات کوچک مواد غذایی در دهان می مانند، زمینه فعالیت باکتری های موجود در دندانها و روی زبان و در نتیجه، تولید بوی نامطبوع را فراهم می کنند. عمده ترین دلیل آن باکتری های موجود در دندان ها و بقایای روی زبان هستند. بنابراین جای تعجب نیست که بیشتر موارد بوی بد دهان با بهداشت ضعیف دهان و دندان و عفونت و التهاب لثه همراه باشد.
• عفونت های دندانپزشکی : پوسیدگی دندان، بیماری های لثه، زخم های جراحی و دندان های در حال پوسیدگی، همه از دلایل بوی بد دهان هستند.
• مصرف دارو و مکمل : استفاده از برخی دارو ها و دوزهای زیاد مکمل ویتامین هم ممکن است باعث بوی بد دهان بشوند.
• بیماری ها : بیماری های مثل التهاب لوزه، آلرژی و عفونت های سینوسی در کودکان میتواند باعث بوی نامطبوع دهان شود.

انواع بوی بد دهان نشانه چه بیماری است؟

بوی بد دهان انواع مختلفی دارد. با توجه به اینکه نفس نامطبوع دهان شما چه بویی میدهد میتوان تشخیص دهید دچار چه مشکل و بیماری هستید.

نفس میوه ای

نفس افراد مبتلا به دیابت میتواند بوی آستون دهد. قند خون در افراد مبتلا به دیابت بالا رفته (هایپرگلیسمی) و دلیل آن یا این است که پانکراس نمی تواند هورمون انسولین ایجاد کند و یا اینکه بدن نمی تواند به درستی از انسولین استفاده کند. و زمانی که بدن نتواند از گلوکوز برای دریافت انرژی بهره ببرد، از چربی ها استفاده میکند. یکی از تولیدات این متابولیسم کتون ها هستند که باعث میشوند تا بوی دهان به شیرینی بزند.

نفس متعفن

سیفلیس یک عفونت که از راه رابطه ی جنسی منتقل میشود و ناشی از باکتری Treponema pallidum است- می تواند بوی نفس بیمار را بسیار بدبو کند. این بیماری به صورت یک زخم بدون درد در دستگاه تناسلی، روده یا در دهان شروع می شود. در صورت عدم درمان می تواند بر قلب، مغز و سایر اعضای بدن تاثیر بگذارد و حتی منجر به مرگ شود.

بوی دهان جسد

نارسایی کبد و یا از کار افتادن کبد مشکلی است که میتواند منجر به مرگ شود، در این بیماری کبد قادر به دفع بیلی روبین (مواد زائد کبد) یا فیلتر خون یا انجام هر یک از وظایف دیگر خود نیست. به همین دلیل بوی دهان شخصی که به نارسایی کبد مبتلا است، “fetor hepaticus” و یا بوی دهان جسد نامیده شده است.

بوی دهان ترش و یا اسیدی

بعد از دهان، مشکلات مرتبط با شکم و اعضای داخلی آن رایج ترین علل بوی بد دهان هستند. ریفلاکس معده یا مری، وضعیتی است که در آن عضله اسفنکتر در انتهای لوله ی غذایی (مری) بسته نمیشود. نتیجه ی آن: اسید معده به اسفنکتر باز میگردد. این مشکل بیمار را بسیار آزار داده و باعث بوی بد دهان میشود.

بوی ماهی

تری متیل آمینوریا که با نام های سندرم بوی ماهی یا سندرم ماهی بدبو نیز شناخته می شود، یک بیماری متابولیک نادر است. بیماران مبتلا به این اختلال نمی توانند آنزیمی به نام مونوکسیژناز ۳ حاوی فلاوین (FMO3) تولید کنند؛ این آنزیم باعث تجزیه ی ترکیبات حاوی نیتروژن موجود در رژیم غذایی، از جمله تری متیل آمین میشود. نتیجه این است که تنفس ایشان بوی ماهی می دهد.

بوی آمونیاک و یا ادرار

نارسایی کلیه یک بیماری جدی است که ممکن است به مرگ منجر شود؛ کلیه های فرد مبتلا به این بیماری قادر به فیلتر کردن خون نیستند – کلیه های ما قبل از دفع مواد زائد، آب و گلوکز مواد مصرفی را جذب می کنند – افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است نفس بدبویی همانند بوی آمونیاک و یا ادرار داشته باشند.

بوی شکر سوخته

بیماری ادرار شربت افرا به طور عمده در نوزادان دیده می شود. در این بیماری، بدن بیمار قادر به پردازش برخی از بلوک های سازنده پروتئین (اسیدهای آمینه) نیست. این باعث می شود که ادرار ایشان بوی شیرین و نفس ایشان بوی شکر سوخته بدهد. اگر این بیماری درمان نشود ممکن است برای بیمار خطر مرگ داشته باشد.

بوی دهان شیرین و ترشیده

هموسیستینوریا، یک بیماری ژنتیکی است که در آن بدن نمی تواند اسید آمینه متیونین را پردازش کند، و باعث ایجاد بوی دهان شیرین و ترشیده میشود. هموسیستینوریا بیشتر در نوزادان رایج است و اگر درمان نشود می تواند کشنده باشد.

بوی عرق پا

ایزوالریک اسیدمی یک بیماری ژنتیکی است که در آن آنزیم مسئول تجزیه ی اسید آمینه لوسین تولید نمیشود و منجر به تجمع اسید ایزووالریک در خون می شود. این شرایط می تواند سبب تولید سم در بدن شده و منجر به آسیب به مغز و سیستم عصبی شود. و همچنین می تواند بوی نفس بیمار را چیزی شبیه به بوی عرق پا کند.

بوی گوشت فاسد

برونشکتازی وضعیتی است که در آن مجاری تنفسی ریه ها گشاد شده و منجر به تجمع مخاط اضافی می شود. عفونت حاصل از آن در ریه ها باقی مانده و می تواند به دهان بیمار بوی گوشت فاسد بدهد.

بوی پوسیدگی و گندیدگی

آبسه ی ریه – یک عفونت میکروبی که می تواند باعث مرگ (نکروز) بافت ریه و تجمع بقایای بافت مرده در حفره های عمیق (بیش از 2 سانتی متر) شود – می تواند دلیل بوی بد دهان بیمار باشد.

بوی خون مانده

هر بیماری یا اختلال مرتبط با خون – به عنوان مثال، اختلالات خونریزی، اختلالات انعقادی و اختلال گلبول های قرمز – می تواند بوی دهان بیمار را چیزی شبیه به خون مانده یا زخم جراحی که تازه شروع به ترمیم کرده است، کند.

بوی زخم پوسیده

سیروز کبدی یک بیماری مزمن کبدی است که در آن یک بافت زخم روی کبد ایجاد می شود و ممکن است در نهایت منجر به نارسایی کبد شود. نفس افرادی که به این اختلال مبتلا هستند می تواند بوی زخم پوسیده داشته باشد.

بوی آمونیاک

آزوتمیا یک ناهنجاری بیوشیمیایی است که در آن مقدار زیادی مواد ازت دار، کراتینین خون و سایر مواد زائد در بدن وجود دارد. ازدیاد این مواد می تواند به کلیه ها آسیب برساند و باعث شود نفس بیمار بوی آمونیاک بدهد.

بوی جسد

گرانولوماتوز وگنر یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب دستگاه تنفسی، کلیه ها و عروق کوچک بدن می شود. نفس افراد مبتلا به این اختلال می تواند بوی پوسیدگی بافت یا جسد پوسیده داشته باشد.

بوی مدفوع دهان

انسداد روده ممکن است باعث شود تا تنفس فرد بوی مدفوع بدهد.

بوی کلم آب پز

کمبود متیونین آدنوزیل ترانسفراز، یک اختلال ژنتیکی نادر است که در آن بدن قادر به پردازش صحیح متیونین نیست و می تواند در برخی بیماران منجر به ناتوانی ذهنی شود. اگرچه به طور معمول، بیماران علامتی به غیر از بوی دهان شبیه به بوی کلم آب پز نشان نمیدهند.

توصیه هایی برای جلوگیری از بوی بد دهان

در اینجا نکاتی برای بهبود و از بین بردن بوی بد دهان آورده شده است:

مسواک بزنید

سعی کنید روزی دو بار و ترجیحاً بعد از وعده های غذایی مسواک بزنید. هر 2 تا 3 ماه مسواک خود را عوض کنید تا از انتقال آلودگی به داخل دهان جلوگیری شود. قبل از خواب مسواک بزنید و با دهانشویه بدون الکل یا با آب نمک شستشو و غرغره کنید.

زبان را مسواک بزنید

باکتری ها، مواد غذایی و سلول های مرده معمولاً بر روی زبان تجمع می کنند، به خصوص در افراد سیگاری یا افرادی که مبتلا به خشکی دهان هستند. یک اسکراپر زبان (tongue scraper) برای زدودن پلاک های میکروبی مفید است. همچنین میتوانید مطلب چگونه زبانی تمیز داشته باشیم را مطالعه کنید.

از نخ دندان استفاده کنید

مسواک زدن فقط حدود ۶۰ درصد از سطح دندان را تمیز می کند. نخ دندان باعث خروج ذرات مواد غذایی و پلاک از بین دندانها می شود.

تمیز نگه داشتن پروتزهای دهانی

هر چیزی را که وارد دهان شما می شود، از جمله دندان مصنوعی، ابزارهای ارتودنسی و بطور کلی هر وسیله دیگری، باید طبق دستورالعمل روزانه تمیز شود. تمیز کردن این وسیله ها از ایجاد باکتری ها و انتقال مجدد آن به دهان جلوگیری می کند.

از خشکی دهان پیشگیری کنید

اگر دهان خشک دارید، از مصرف دخانیات و نوشیدنی های الکلی خودداری کنید. آب زیادی بنوشید. جویدن آدامس یا مکیدن آب نبات، ترجیحا بدون قند، می تواند به تحریک تولید بزاق کمک کند. اگر دهان به صورت مزمن خشک باشد، پزشک ممکن است داروهایی تجویز کند که جریان بزاق را تحریک کند. از مواد مرطوب کننده بدون نسخه مانند اسپری مخصوص دهان، و شستشو یا ژل مرطوب کننده دهان استفاده کنید.

از یک رژیم غذایی مناسب پیروی کنید

سیر، پیاز، و غذاهای پر ادویه در ایجاد بوی نامطبوع موثرند. هنگام حضور در اجتماعات از خوردن این مواد غذایی خودداری کنید مصرف زیاد غذاهای قندی هم علاوه بر همه معایبی که دارد، با بوی دهان مرتبط است. خوردن صبحانه حاوی غذاهای جامد متشکل از نان، غلات و سبزیجات می تواند به تمیز کردن قسمت پشت زبان کمک کند.

مصرف دخانیات ممنوع

از استعمال دخانیات و جویدن محصولات مبتنی بر تنباکو خودداری کنید.

داروهای گیاهی برای درمان بوی بد دهان

فرقی نمیکند بوی بد دهان به دلیل یک موضوع پیش پا افتاده و ساده باشد و یا یک علت جدی داشته باشد. به هر حال نمی توان با این بوی بد زندگی کرد!

خبر خوبی که برای شما داریم این است که مجبور نیستید با بوی بد دهان به زندگی خود ادامه دهید.

۷ گیاهی که در زیر معرفی می کنیم، فقط برای پنهان کردن موقف بوی بد دهان نیست، بلکه مطالعات ثابت کرده اند که این گیاهان مخصوصا اگر با هم استفاده شوند، سبب پاکسازی محیط دهان و خوش بو کردن تنفس می شوند. 

• نعناع فلفلی
• درخت چای
• مریم‌گلی
• مرمکی
• میخک
• کاج سوزنی
• اکالیپتوس
• ترکیب سرکه و گلاب

گیاهان دارویی برای مبارزه با بوی بد دهان:

نعناع فلفلی

اکثریت خمیر دندان ها حاوی طعم دهنده نعناع هستند و این تصادفی نیست. نعنا فلفلی احساس تر و تازگی و تمیزی در دهان ایجاد می کند. روغن های ضروری که از نعناع فلفلی واقعی گرفته شده اند، خواص خیلی بیشتری از ایجاد احساس تازگی در دهان دارند. یک مطالعه نشان داده است که روغن نعناع در کاهش بود بد دهان موثر تر از دهانشویه های شیمیایی ساخته شده در لابراتوار است.

درخت چای

روغن درخت چای مدت های زیادی است که به دلیل سمیتی که برای باکتری های ایجاد کننده بوی بد دهان ایجاد می کند، در بین متخصصان بهداشت طبیعی شناخته شده است. به دلیل داشتن چنین خواص منحصر به فردی، محققان در مطالعات مختلف اثربخشی عصاره روغن درخت چای را در دهانشویه ها بررسی کرده اند.

یکی از این تحقیقات نشان داده است که روغن درخت چای طیف وسیع تری از میکروارگانیسم ها را نسبت به کلرهگزیدین شیمیایی از بین می برد. مطالعه دیگری نشان داده است که Solobacterium moorei ، (یک باکتری مرتبط با بوی بد دهان)، به روغن درخت چای بسیار حساس است. روغن درخت چای به عنوان جزیی از دهانشویه، در نبرد با بوی بد دهان بسیار موثر است. همچنین این روغن در رفع کاندیدا نیز موفق شناخته شده است. لازم به توضیح است که کاندیدا یکی از عوامل بوی بد دهان است.  

مریم گلی

مریم گلی از زمان های بسیار قدیم به عنوان یک گیاه درمانی شناخته می شده است. تحقیقات مدرن فقط اثربخشی آن را برای از بین بردن میکروارگانیسم های مضر و مبارزه با بوی بد دهان تأیید کرده است. ثابت شده است که مریم گلی برای از بین بردن ارگانیسم هایی که باعث ایجاد بوی بد دهان می شوند مانند کاندیدا آلبیکانس، استرپتوکوک موتانس و Porphyromonas gingivalis موثر است.

مرمکی

هزاران سال است که از مرمکی به هزاران روش استفاده می شود. برای کسانی که می خواهند با بوی بد دهان خود مبارزه کنند. علت این بو هر چه باشد مرمکی یک درمان طبیعی عالی است؛ زیرا به پاکسازی دهان از میکروب ها کمک می کند و همچنین شرایطی را که ممکن است رشد آینده میکروب ها را ترغیب کند، برطرف می کند.

میخک

در طب چینی، بوی بد دهان به دلیل جریان نداشتن Qi ایجاد می شود. به گفته چینی ها، میخک جریان Qi را مجددا برقرار می کند. میخک در طب چینی سابقه طولانی برای رفع بوی بد دهان دارد. مطالعات جدید نشان داده است که میخک جزو موثری در دهان شویه ها است. در یک مطالعه، شرکت کنندگان میخک را از نظر طعم، مزه دهان پس از استفاده و سهولت استفاده به دهان شویه های تجاری ترجیح دادند.  این مطالعه پیشنهاد کرده است که دهانشویه های گیاهی که با استفاده از گیاهان دارویی مثل میخک درست می شوند، گزینه مناسبی برای افرادی هستند که نمی توانند از شوینده های شیمیایی استفاده کنند.

کاج سوزنی

در طول تاریخ از رزین ها و روغن های کاج برای طیف وسیعی از درمان استفاده می شده است. کاج حاوی الکل های طبیعی به نان ترپن است که ماده پاک کننده پر قدرت و سمی در برابر ارگانیسم های مضر است. مطالعات نشان می دهد که روغن کاج دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی نیز هست. به عنوان یکی از اجزای دهان شویه، کاج سوزنی از سلامت کلی دهان مراقبت می کند.

 اکالیپتوس

اکالیپتوس اثربخشی قابل توجهی را در کاهش بوی بد دهان نشان داده است. در مطالعه ای در سال ۲۰۱۰ انجام شد، مشخص شد که اکالیپتوس از طریق کاهش قابل توجه ترکیبات گوگرد دار موثر در ایجاد بوی بد دهان، نقش چشمگیری در حل این مشکل دارد. اثرات قابل توجه اکالیپتوس نشان داد که این گیاه علاوه بر شرایط آزمایشگاهی، در عمل نیز تاثیرات پاک کنندگی زیادی دارد.

ترکیب گلاب و سرکه

۵ فنجان گلاب و ۱ فنجان سرکه را با هم ترکیب کنید. در طول روز میتوانید چندین بار این دهان شویه را استفاده نمایید.

این دهانشویه در شرایطی که افراد دندان خود را کشیده اند, مفید است که سبب جلوگیری از خونریزی می‌شود.

این دهانشویه سبب خوشبو کردن محیط دهان می‌شود، همچنین عفونت‌ها و باکتری‌های موجود در محیط دهان را از بین می‌برد و برای لقی دندان‌ها, آفت دهان و جوش‌هایی که داخل دهان می‌زند بسیار مناسب است.

اگر در دهان آفتی وجود دارد که بعد از استفاده از این دهانشویه احساس سوزش می‌کنید بهتر است که گلاب خالی را استفاده کنید.

اطلاعات و اظهارات ارائه شده در این مقاله برای اهداف آموزشی است و هدف آن جایگزینی با توصیه های پزشک نیست. اگر بیمار هستید یا نگران سلامتی خود هستید، به پزشک مراجعه کنید.

بوی بد دهان از نظر طب سنتی

بر اساس موارد مطرح شده افرادی که از بوی بد دهان رنج می برند در مرحله اول اشکالات خود را در حفظ بهداشت دهان و دندانها و نیز بهداشت دستگاه گوارش رفع نمایند. در مرحله بعد به یک دندانپزشک مراجعه نمایند تا در صورت نیاز درمانهای لازم را صورت دهد. بعد از اطمینان از رفع بیماری لثه ها، عفونت، خرابی دندان و باقی ماندن بوی بد مراجعه به یک متخصص طب سنتی سودمند خواهد بود.

درمان قطعی بوی بد دهان با لیزر

معمولاً بر اثر صحیح مسواک نزدن بعد از مدتی مقداری از مواد غذایی در لابلای لثه ها و دندان ها گیر کرده و باعث فساد و بوی بد دهان می شود که متاسفانه به راحتی مشخص نمی شود تا زمانی که باعث تورم و قرمزی لثه شود.
در این مرحله برای برطرف شدن مشکل به روش های جراحی نیاز می‌شود که اکنون روش دندانپزشکی لیزری که بی خطر و بی درد ترین روش برای درمان بوی بد دهان با لیزر و رفع مشکلات لثه ای است.
برای از بین بردن بوی بد دهان با لیزر می توانید در یک تا دو جلسه توسط دندان‌پزشک مرتبط اقدام کنید. در روش‌های قدیمی، دندانپزشک برای درمان بوی بد دهان ، قسمتی از بافت‌هایی لثه را جراحی می‌کرد.این روش درمانی به صورت کاملا تخصصی در کلینیک دندانپزشکی دکتر حاکم زاده انجام میشود. برای اطلاعات بیشتر میتوانید با ما تماس بگیرید.

اسم قرص برای رفع بوی بد دهان

بهداشت مناسب دهان و دندان موثرترین روش برای درمان بوی بد دهان است. همراه با بهداشت دهان و دندان ، داروی بوی بد دهان و محصولات تجویزی نیز ممکن است مفید باشند.

• دهان شویه هایی که حاوی عوامل ضد باکتریایی استیل پیریدینیم کلراید یا پراکسید هیدروژن هستند.
• پروبیوتیک ها: برخی از متخصصان به جای محصولاتی که برای از بین بردن باکتری ها (مانند دهانشویه ها) طراحی شده اند ، از پروبیوتیک ها برای کمک به پاک کردن بوی بد دهان استفاده می کنند.
• مترونیدازول: این قرص نیز در برخی مواقع ممکن است به صلاحدید پزشک برای شما تجویز شود.

قرص مترونیدازول دارویی است که برای درمان طیفی از عفونت ها مورد استفاده قرار می گیرد.این دارو بر عفونت های ویروسی تاثیری ندارد. مترونیدازول به گروهی از آنتی بیوتیک ها که نیتروایمیدازول نام دارند، تعلق دارد. داروی آنتی بیوتیکی است که فقط بر روی عفونت های باکتریایی و تک یاختگان تأثیر دارد. از مهمترین عوارض آن میتوان به تشنج،ناراحتی گوارشی، احساس بیحسی ر دست و پا و تغییرات بینایی اشاره کرد.

• لاکتوکام: از لاکتوگام برای مقابله با گلودردهای ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی های فصلی در پاییز و زمستان می توان به خوبی بهره برد. همچنین اشخاصی که سیگار میکشند با استفاده از این محصول علاوه بر رهایی سریعتر از بوی ناخوشایند سیگار از دهان، می توانند از این محصول برای جلوگیری از مشکلات دندان و لثه بعلت مصرف سیگار استفاده کنند.
• قرص اشتوتزن: این دارو حاوی کلروفیل است و به تازه کردن نفس و رفع بوی بد دهان کمک میکند. روزانه ۲ تا ۳ قرص را میتوانید همراه غذا مصرف نمایید.

قرص ها و داروهای ذکر شده عموما بطور موقت اثر بوی نامطبوع دهان را از بین میبرند و برای رفع دائمی بوی بد دهان باید علت اصلی آن رفع گردد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنید؟

اگر بوی بد دهان دارید ، عادت های بهداشت دهان خود را مرور کنید. سعی کنید تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنید، مانند مسواک زدن به دندان و زبان بعد از خوردن غذا ، استفاده از نخ دندان و نوشیدن آب فراوان. اگر بوی بد دهان شما پس از انجام چنین تغییراتی ادامه یافت ، به دندانپزشک مراجعه کنید.

به یاد داشته باشید در حدود ۸۵ درصد موارد، بیماری های دهان و دندان علت اصلی بوی بد دهان است. اگر مشکل با وجود رعایت عوامل فوق ادامه داشته باشد، توصیه می شود برای درمان بوی بد دهان و معاینات بیشتر به دندانپزشک مراجعه کنید تا سایر شرایط را بررسی کند.

پاسخ به پرسش های متداول

جهت درمان همیشگی و قطعی بوی بد دهان با لیزر دندانپزشکی، با ما تماس بگیرید.