آبسه دندان نوعی عفونت باکتریایی است که از طریق سوراخ کوچکی به ریشه دندان یا بین دندان و لثه راه پیدا می‌کند و باعث ایجاد درد و تجمع چرک می‌شود. علت تشکیل آبسه می‌تواند پوسیدگی شدید دندان، آسیبهای وارده به دندان، یا وجود حفره هایی باشد که مورد بی توجهی قرار گرفته اند. آبسه دندان دارای دو نوع پری اپیکال (Periapical abscesses) و پریودنتال (Periodontal abscesses) است. محل ایجاد آبسه های پری اپیکال در نوک ریشه دندان است. اما آبسه های پریودنتال لثه و استخوان اطراف دندان را درگیر می‌کنند. اگرچه ممکن است آبسه دندان در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشد، اما می‌تواند منجر به بروز مشکلات پزشکی جدی شود. به این دلیل، بهترین کار، تشخیص آبسه دندان بصورت زودهنگام آن قبل از گسترش عفونت است.

شناسایی آبسه دندان

1- توجه به دندان درد  

یکی از شایع ترین علامتها و روشه های تشخیص آبسه دندان، درد است. درد غالبا زمانی ایجاد می‌شود که چرک تولید شده توسط باکتریها به پالپ (مغز دندان) رسیده است و اعصاب آنجا را تحت فشار قرار می‌دهد. درد ناشی از آبسه در اطراف دندان احساس می‌شود و معمولا به صورت مداوم و ضربان دار است. این درد عمل گاز زدن توسط دندان را دردناک می‌کند و می‌تواند باعث بیخوابی شود.

• محل درد همیشه موضعی و در اطراف دندان نیست. گاهی درد دندان به نواحی دورتر مانند گوش، فک، گردن یا گونه ها نیز سرایت می‌کند؛ به نحوی که ممکن است شما قادر به تشخیص منشا دقیق آن نباشید. بعلاوه، ممکن است بعد از یک شب بیخوابی و تحمل درد، دچار احساس تحریک پذیری شوید.
• ممکن است هنگام درد در دندان خود احساس حرکت کنید و تمام نواحی اطراف دندان قرمز و متورم به نظر برسند.
• در صورتی که درد شدید دندان شما ساکت شد، نباید تصور کنید که آبسه از بین رفته است. در این حالت بیشتر احتمال دارد که پالپ دندان توسط آبسه از بین رفته باشد و عفونت همچنان باقی مانده باشد. مخصوصا در مواردی که داروهای مسکن دندان یا ضد التهاب مصرف کرده باشید، ممکن است برای مدتی درد نداشته باشید. اما عفونت موجود در مدت کوتاهی مجددا آبسه ایجاد می‌کند.
• هنگام خوردن یا نوشیدن چیزی به درد توجه کنید. آبسه می‌تواند عمل جویدن را دردناک کرده، دندانهای شما را نسبت به سرما و گرما حساس کند. در صورت تداوم این علامتها، پیگیر درمان باشید.
• آبسه پری کورونیت (Pericoronitis abscess) به آبسه ای گفته می‌شود که در مجاورت دندان عقل پایین ایجاد می‌شود. این نوع آبسه می‌تواند حرکت عضلات ماستر یا تریسموس، و به تبع آن باز و بسته کردن دهان را بسیار دشوار کند.

2- به درد هنگام خوردن یا نوشیدن توجه کنید

آبسه می تواند جویدن را دردناک کند. آبسه ها همچنین می توانند دندان های شما را به دمای سرد و گرم حساس کنند. اگر این علائم ادامه یافت، به دنبال درمان باشید.

• آبسه پریکورونیت آبسه ای است که می تواند در نزدیکی دندان عقل پایین قرار گیرد. این نوع آبسه می‌تواند باعث انسداد ماهیچه‌های ماستر شما شود (همچنین به عنوان تریسموس شناخته می‌شود) که باز کردن یا بستن دهان را تقریبا غیرممکن می‌کند.

3- توجه به تورم و تشخیص آبسه دندان

به موازات پیشروی عفونت، در داخل دهان تورم و درد ایجاد می‌شود. بعلاوه، ممکن است لثه ها قرمز و متورم، و دندانهایتان حساس شوند و گونه شما متورم به نظر برسد.

همچنین، بخشی از لثه که بر روی دندان نهفته قرار دارد ممکن است متورم شود و آثار آن می‌تواند به شکل یک جوش نمایان شود.

4- توجه به بو یا طعم ناخوشایند در دهان

اگر آبسه دندان پاره شود، بو یا طعم چرک در دهان احساس می‌شود. چرک طعم تلخی دارد و هرگز نباید آن را ببلعید. برای از بین بردن طعم آن می‌توانید دهان خود را با دهانشویه کلرهگزیدین یا آب نمک شستشو دهید و فوراً به پزشک مراجعه کنید.

5- بررسی سایر علائم

بدتر شدن آبسه دندان، باعث ایجاد تب و ترشح چرک از لثه می‌شود و ممکن است شما را در باز و بسته کردن دهان، تنفس یا عمل بلع دچار مشکل کند. علائم دیگری مانند ایجاد غدد متورم، تورم در فک بالا یا پایین، و احساس بیماری یا به اصطلاح مریض احوالی نیز ممکن است وجود داشته باشد. در صورت بروز این علائم، فورا به دندانپزشک مراجعه کنید.

اگر آبسه پاره شود، ممکن است درد دندان به طور ناگهانی تسکین یابد یا در دهان شما طعم شور ایجاد شود. در این مورد هم باید فورا به دندانپزشک مراجعه کنید.

6- مراجعه به دندانپزشک

در صورت مشاهده علائم فوق الذکر به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک ابتدا اقدام به معاینه می‌کند و با وارد کردن ضربات جزئی به دندان، سعی می‌کند میزان حساسیت آنرا بسنجد. وی به احتمال زیاد به شما توصیه خواهد کرد که از دندان خود تصویر اشعه ایکس تهیه کنید تا از وجود آبسه مطمئن شود.

• آبسه یک مشکل جدی است و در صورت مواجهه با آن باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک منبع آبسه را شناسایی کرده، مسکن و آنتی بیوتیک تجویز، و به درمان آن اقدام می‌کند. درمان آبسه شامل تخلیه، عصب کشی یا کشیدن دندان است.

پوسیدگی دندان راه ورود باکتریها به داخل دندان و ایجاد آبسه دندان را تسهیل می‌کند

پیشگیری از آبسه دندان

1- رعایت بهداشت دهان و دندان

دو بار در روز دندانهای خود را با مسواک تمیز کنید و سعی کنید یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید. بی توجهی به دندانها احتمال ابتلا به آبسه دندان را افزایش می‌دهد.

2- اجتناب از خوردن غذاهای شیرین

خوردن مستمر غذاهای حاوی قند (مانند آب نبات و شکلات) می‌تواند خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را افزایش دهد. حفره هایی که در اثر پوسیدگی ایجاد می‌شوند، می‌توانند در نهایت باعث تشکیل آبسه شوند. اگرچه برخی از غذاهای شیرین خوب هستند، اما بهتر است در مصرف آنها اعتدال را رعایت کنید و حتی الامکان پس از خوردن آنها مسواک بزنید.

3- رسیدگی به حفره ها و شکستگی ها

حفره های درمان نشده یا شکستگی دندانها وقتی به پالپ دندان برسند (پالپ قسمت داخلی دندان است)، شما را در معرض خطر ایجاد آبسه قرار می‌دهند. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری به پالپ دندان رسیده باشد. شما باید در کوتاهترین زمان ممکن به دندانپزشک مراجعه کنید و مراقب هر گونه علامتی باشید.

حفره ها و آسیبهای وارده به دندان معمولا منجر به “آبسه پری اپیکال” می‌شوند.

4- توجه به لثه ها

آسیبها و جراحات وارد شده به لثه می‌توانند باعث ایجاد آبسه دندان شوند. بیماری لثه باعث گسترش فضای بین دندان و لثه می‌شود و ورود باکتری‌ها را تسهیل می‌کند. این باکتریها می‌توانند آبسه ایجاد کنند، حتی اگر دندانها سالم و فاقد حفره باشند. در صورتی که لثه های شما دارای هر گونه مشکلی باشند، به دنبال علائم و تشخیص آبسه دندان باشید.

• آسیبها و بیماری‌های لثه معمولاً منجر به نوع خاصی از عفونت می‌شوند که به آن “آبسه ژینژیوال” یا “آبسه لثه” گفته می‌شود. اگر عفونت به پاکت‌های لثه گسترش یابد و چرک نتواند تخلیه شود، آن را “آبسه پریودنتال” می‌گویند.