عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی نامتعادل و کمبود مواد معدنی باعث پوسیدگی دندان می‌شوند. تصور عموم مردم این است که پوسیدگی دندان با خوردن غذاهای شیرین و اسیدی مرتبط می‌باشد. در حالی که کمبود مواد معدنی نیز باعث بروز این مشکل می‌شود. به همین دلیل برای حفظ سلامت دهان و دندان، باید نقش آنها را به خوبی درک کنیم. به طور کلی کمبود ویتامین و مواد معدنی می‌تواند نقش پررنگی در بروز پوسیدگی دندان داشته باشد. بطور خلاصه کمبود ویتامین D و مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، منیزیم و فلوراید به بروز پوسیدگی دندان کمک میکند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با حفظ سلامت دهان و دندان و رفع کمبود مواد معدنی، با همراه باشید.

بررسی نقش مواد معدنی مهم در پیشگیری از پوسیدگی دندان

کلسیم

کلسیم به عنوان یک سد محافظ در برابر پوسیدگی دندان، با کمک به شکل گیری و حفظ مینای دندان به رشد دندان‌ها و استخوان های قوی کمک بزرگی می‌کند. کمبود آن با تضعیف مینای دندان و پوسیدگی دندان‌ها همراه است.

منابع تامین کلسیم در رژیم غذایی: محصولات لبنی (از جمله شیر، پنیر و ماست)، سبزیجات برگ دار (از جمله اسفناج و کلم kale (یا کلم کیل))، بادام و شیرهای گیاهی غنی شده.

فسفر

فسفر و کلسیم در فرایندی به نام رمینرالیزاسیون به ساخت و حفظ مینای دندان، ترمیم آسیب های جزئی مینای دندان و پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها کمک می کنند. کمبود فسفر با مشکلات جدی در سلامت کلی دندان‌ها همراه خواهد بود.

منابع تامین فسفر: گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی.

منیزیم

منیزیم در ساخت مینای دندان، تنظیم میزان کلسیم در بدن و حفظ تراکم و استحکام استخوان نقش مهمی دارد. کمبود آن به تخریب مینای دندان و پوسیدگی دندان‌ها منجر می‌شود.

منابع تامین منیزیم: آجیل، دانه ها، غلات کامل، سبزیجات برگ دار و حبوبات.

ویتامین D

ویتامین D ماده معدنی نیست، اما در جذب کلسیم و فسفر در بدن نقش مهمی را دارد. نقش ویتامین D در جذب مواد معدنی دیگر نیز بسیار حائز اهمیت است. یک رژیم غذایی غنی از کلسیم و فسفر اما بدون ویتامین D نمی‌تواند در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها موثر باشد.

منابع تامین ویتامین D: نور خورشید، ماهی‌های چرب (از جمله ماهی‌های آزاد و خال خالی)، غذاهای غنی شده با ویتامین D و مکمل‌های ویتامین D.

فلوراید

فلوراید در تقویت مینای دندان و فرایند رمینرالیزاسیون عامل مهمی به شمار می‌رود. همچنین مانع از رشد باکتری‌هایی می‌شود که در پوسیدگی دندان دخیل هستند. کمبود فلوراید با افزایش خطر پوسیدگی دندان‌ها و تضعیف مینای دندان رابطۀ مستقیمی دارد.

منابع تامین فلوراید: آب و خمیر دندان حاوی فلوراید و همچنین بعضی از غذاهای غنی شده با فلوراید

رابطه کمبود ویتامین‌ها و تغییر رنگ دندان‌ها

کمبود ویتامین A

در صورت عدم دریافت ویتامین A کافی، بدن نمی‌تواند بزاق تولید کند و به حفظ سلامت غشاهای مخاطی کمک نماید.

علائم کمبود ویتامین A و اثرات آن بر روی دندان‌ها

• خشکی دهان
• تجمع باکتری‌ها و پلاک‌ها بر روی دندان‌ها
• زرد شدن رنگ دندان‌ها

کمبود ویتامین B کمپلکس

کمبود ویتامین B کمپلکس نیز به بروز  مشکلات مختلف در سلامت دهان و دندان، از جمله تغییر رنگ دندان‌ها، منجر خواهد شد.

تاثیر کمبود ویتامین B کمپلکس بر سلامت دهان و دندان

مشکلاتی که از کمبود ویتامین B کمپلکس ناشی می‌شوند عبارتند از:

• زخم‌های دهانی
• بد بو شدن دهان
• تغییر رنگ دندان‌ها (زرد شدن آنها)
• التهاب دهان و دندان

کمبود ویتامین C

کمبود ویتامین C با بروز اسکوربوت همراه است که نقش بسیار پررنگی در سلامت دهان و دندان دارد.

تاثیر کمبود ویتامین C در سلامت لثه‌ها

کمبود ویتامین C با موارد زیر همراه خواهد بود:

• تورم لثه‌ها
• لثه‌ها به راحتی دچار خونریزی می‌شوند.
• تحلیل لثه‌ها که باعث می‌شود تا دندان‌ها از لثه‌ها بیرون بزنند.
• تغییر رنگ دندان‌ها

کمبود ویتامین D

همان طور که گفتیم ویتامین D در جذب کلسیم نقش مهمی دارد؛ به طوری که بدون این ویتامین، دندان‌ها ضعیف می‌شوند و تغییر رنگ می‌دهند.

نقش ویتامین D در جذب کلسیم و استحکام دندان‌ها

کمبود ویتامین D با عدم جذب کلسیم در بدن ارتباط مستقیمی دارد. این امر به شکنندگی دندان‌ها و تغییر رنگ آنها منجر خواهد شد.

کمبود ویتامین E

این ویتامین با خواص آنتی اکسیدانی همراه است. همچنین در محافظت از بافت‌های دهان نقش موثری را برعهده دارد.

فواید آنتی اکسیدانی ویتامین E

کمبود ویتامین E با استرس اکسیداتیو در بافت‌های دهان همراه است که به بیماری‌های لثه و تغییر رنگ دندان ها می انجامد.

کمبود ویتامین K

ویتامین K ویتامینی است که به لخته شدن خون و سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند. هر دوی این دو مورد در سلامت دهان و دندان ها بسیار حائز اهمیت هستند.

انعقاد و التیام خون

در صورتی که ویتامین K در بدن کافی نباشد، شاهد خونریزی شدید لثه‌ها و تغییر رنگ دندان‌ها خواهیم بود.

مطلب مرتبط: تغییر رنگ دندان: علل، پیشگیری و درمان

علائم کمبود ویتامین در دندان‌ها کدامند؟

• تغییر رنگ دندان‌ها: تغییر رنگ دندان‌ها (رنگ‌های زرد یا قهوه‌ای) غالبا نشانه‌ای از کمبود ویتامین می‌باشد. در صورتی که علی رغم رعایت بهداشت دهان و دندان، شاهد تغییر رنگ در دندان‌هایتان شدید، حتما رژیم غذایی خود را تغییر دهید.
• داشتن دندان‌های شکننده: کمبود ویتامین‌های ضروری باعث می‌شود تا دندان‌ها به راحتی ترک بردارند و دچار شکستگی شوند. در نتیجه دندان‌های ضعیف در معرض آسیب و تغییر رنگ قرار می‌گیرند.
• مشکلات لثه: از دیگر نشانه‌های کمبود ویتامین می‌توان به خونریزی، تورم یا تحلیل لثه‌ها اشاره کرد. برای حفظ رنگ طبیعی دندان‌هایتان، به حفظ لثه‌های سالم خود اهمیت بدهید.

شناسایی کمبودهای مواد معدنی و رفع آنها

1. ارزیابی رژیم غذایی: رژیم غذایی خود را از نظر دریافت مقادیر کافی مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، منیزیم و ویتامین D ارزیابی نمایید. داشتن یک رژیم غذایی کامل و حاوی مواد مغذی کمک خواهد کرد تا از کمبود مواد معدنی در بدن تان پیشگیری کنید.
2. دریافت مشاوره تخصصی از سوی پزشک: اگر رژیم غذایی تان با کمبود مواد معدنی همراه است یا با علائمی مانند حساسیت دندان یا ضعیف شدن مینای دندان مواجه هستید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با تجویز آزمایش، میزان کمبود مواد معدنی شما را ارزیابی و یک رژیم غذایی کامل همراه با مکمل‌های غذایی مناسب را توصیه خواهد کرد.
3. گنجاندن محصولات حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی در رژیم غذایی: از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی غافل نشوید. به عنوان مثال حتما در رژیم غذایی تان از غلات غنی شده، مکمل‌ها و همچنین شیرهای گیاهی استفاده کنید.
4. رعایت بهداشت دهان و دندان: در کنار رژیم غذایی متعادل، به بهداشت دهان و دندان، از جمله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، اهمیت دهید. برای حفظ سلامت دهان و دندان و رفع مشکلات مربوط به کمبود مواد معدنی، حتما در فواصل منظم به دندانپزشک مراجعه نمایید.
5. دریافت درمان‌های ارتودنسی: افرادی که از مشکلات دندانی از جمله دندان‌های نامرتب رنج می‌برند، می‌توانند از مزایای درمان‌های ارتودنسی از جمله بریس های دندان بهره‌مند شوند. این راه حل ها از طریق تراز نمودن دندان‌ها در سلامت دهان و دندان نقش موثری را ایفا می‌کنند.

آشنایی با مکمل‌های غذایی برای سلامت دهان و دندان

برای تکمیل میزان مواد مغذی ضروری بدن خود از غذاهای کامل استفاده کنید. با این حال برخی از مکمل‌ها می‌توانند در حفظ سلامت دهان و دندان مفید باشند. این مکمل‌ها عبارتند از:

• اسیدهای چرب امگا 3: اسیدهای چرب امگا 3 را نوعی چربی غیراشباع و چندگانه می‌نامند که با فواید بسیار زیادی برای سلامتی افراد همراه هستند. پژوهش‌های زیادی در رابطه با اثربخشی مستقیم اسیدهای چرب امگا 3 بر دندان‌ها و لثه‌ها وجود ندارند، اما شواهد حاکی از آنند که آنها در سلامت دهان و دندان با اثرات مثبتی همراهند.

برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که آنها در کاهش التهاب و ارتقای بافت لثه، نقش پررنگی را دارند. این امر به پیشگیری از بیماری‌های لثه و کاهش شدت این بیماری‌ها منجر خواهد شد.

• چای سبز: مکمل‌های چای سبز را از عصاره های غلیظی از چای سبز تهیه می‌کنند که در قالب کپسول و قرص به فروش می‌رسند. این مکمل‌ها سطوح بالایی از ترکیبات فعال از جمله کاتچین ها و پلی فنول ها را دارند.

همچنین حاوی آنتی اکسیدان هایی می‌باشند که در کاهش التهاب در لثه‌ها مهم هستند. در نتیجه می‌توانند در بهبود سلامت لثه‌ها موثر باشند. این ترکیبات فعال به موارد زیر کمک می‌کنند:

• کاهش التهاب
• جلوگیری از تحلیل استخوان
• محدود کردن رشد باکتری‌های دخیل در بروز بیماری‌های لثه.
• تقویت سلامت پریودنتال

نتیجه گیری

در کنار یک رژیم غذایی متعادل برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها، باید کمبود مواد معدنی موجود در بدن را رفع نماییم. با این اوصاف شناخت مواد معدنی حیاتی و همچنین اطمینان از دریافت آنها از طریق رژیم غذایی باعث خواهند شد تا بهتر بتوانیم از دندان‌های خود محافظت کنیم و خطر پوسیدگی آنها را به حداقل برسانیم. درمان‌هایی مانند ارتودنسی، برخورداری از رژیم غذایی متعادل و رفع کمبودهای مواد معدنی و ویتامین ها در سلامت کلی دهان و دندان‌ها نقش مهمی را برعهده دارند.

سوالات متداول