همه ی پدر و مادرها از ضرورت بهداشت دهان و دندان باخبر هستند. بوی بد دهان کودکان باعث میشود تا بچه ها در جامعه دچار مشکلاتی شوند، اما این بوی بد میتواند نشانه و علامت بیماری های جدی نیز باشد. گاهی اوقات، بزرگ ترین چالش برای پدر و مادرها به هنگام رویارویی با مشکلات مرتبط با بهداشت دهان و دندان، دانستن علت مشکل است.
هالیتوزیس نوعی مشکل مرتبط با بدن است که باعث ایجاد بوی بد دهان میشود و نشانه ی چندین بیماری متفاوت از مشکلات ساده ی معده مانند GERD (بازگشت اسید به مری) تا مشکلات بزرگتر مانند بیماری های کلیه نیز هست. از این بردن این مشکل از نظر جسمی و روانی برای کودک مهم است. علاوه بر مشکلات جسمی، هالیتوزیس باعث ایجاد مشکلات روحی روانی شده و در نتیجه فرد را دچار افسردگی، نگرانی و عقده های متعدد میکند.

در ادامه در مورد نشانه ها، علل و رفع بوی بد دهان در کودکان صحبت خواهیم نمود.

بوی بد دهان (هالیتوزیس) چیست؟

هالیتوزیس را نمیتوان دقیقا برابر بوی بد دهان به طور ساده دانست. این بیماری را باید مواجهه با بوی بد دهان به طور دائم و به خاطر برخی مشکلات دانست. هالیتوزیس مشابه با باکتری موجود در دهان کودک است و بوی بدی از خود ساطع میکند. علل به وجود آمدن این مشکل را میتوان عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، عادات غذایی نامناسب، و یا بیماری های جدی دانست. کودکان اغلب اوقات دچار نفس بد بو هستند و به همین دلیل ممکن است این مشکل را با هالیتوزیس اشتباه بگیریم. کودکی که دچار بوی بد دهان است ممکن است از مشکل خود آگاه باشد و به همین دلیل دچار کمبود اعتماد به نفس شود، پس باید یاد بگیرد که به درستی با مشکل خود روبرو شود.

علل بوی بد دهان کودکان کدامند؟

در ادامه شما را با مهم ترین عوامل ایجاد هالیتوزیس در کودکان آشنا خواهیم کرد:

• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: اگر کودک شما به درستی دندان های خود را مسواک و نخ دندان نکند ممکن است به بوی بد دهان دچار شود. اگر پلاک به درستی از روی دندان پاک نشود، میتواند به لثه آسیب برساند. البته که باکتری هایی که باعث بوی بد میشوند نیز روی زبان میمانند. پس اطمینان حاصل کنید که کودک شما زبان خود را نیز به درستی بشوید.

• خشکی دهان: اگر به اندازه ی کافی بزاق در دهان تولید نشود باعث شرایطی به نام زروستومیا و در نتیجه بوی بد دهان میشود. بزاق برای تمیز نگه داشتن دهان مهم است.
• نفس کشیدن از طریق دهان: بیشتر کودکان عادت دارند به جای بینی، از دهان نفس بکشند. اینگونه دهان آنها به سرعت خشک میشود.
• اجسام خارجی: شاید شگفت زده شوید اگر بدانید اغلب اوقات از وجود اجسام خارجی در بینی خود بی خبر هستید. این جسم خارجی باعث تولید باکتری و در نتیجه بوی بد میشود.
• عفونت: اگر کودک شما دچار پلاک دندان، پوسیدگی دندان، زخم های دهانی باشد و یا تجربه ی جراحی دهان و دندان داشته باشد ممکن است به بیماری بوی بد دهان دچار شود.
• مصرف دارو: استفاده از برخی داروهای خاص و تجزیه ی این داروها در معده باعث ایجاد بوی بد دهان میشود.
• شرایط خاص: اگر کودک شما از هر نوع بیماری مانند آلرژی، التهاب لوزه یا عفونت سینوسی رنج می برد، ممکن است به خاطر آنها به بوی بد دهان نیز دچار شود.

مشکلات و بیماری های جسمی که به بوی بد دهان منجر میشوند.

گاهی اوقات هالیتوزیس میتواند نشانه ی برخی بیماری های جدی باشد که کودک به آنها دچار است. این بیماری ها شامل موارد زیر هستند:

• شرایط تنفسی مانند سینوس، آسم یا بزرگ شدن آدنوئیدها.

• شرایطی مانند دیابت، نارسایی کلیه، عفونت های معده، مشکلات کبدی و سرطان دهان.

اگر بوی نامطبوع دهان برای مدت طولانی همراه شما بود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. هرچه کودک شما سریع تر تحت درمان قرار بگیرد، سریع تر بهبود می یابد.

نشانه های رایج بوی بد دهان در کودکان

مهم ترین نشانه ی هالیتوزیس مبتلا بودن به بوی بد دهان با وجود مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و شستشوی مداوم زبان است.این علائم در هنگام صبح و بعد از خواب میتواند شدیدتر باشد.

اما نشانه های دیگری نیز برای این بیماری وجود دارد. این نشانه ها شامل موارد زیر هستند:

• لوزه های متورم
• لثه ی متورم
• خونریزی لثه
• پوسیدگی و خرابی دندان ها
• GERD (بازگشت اسید به مری)

بوی بد دهان مزمن در کودکان یعنی چه؟

بوی بد دهان مزمن و یا هالیتوزیس نشانه ی چندین بیماری جدی است. بیشترین علل به وجود آمدن این مشکل بیماری های مرتبط با گوش، حلق و بینی است. بوی بد دهان مزمن گاهی با نام بوی بد دهان مکرر نیز شناخته میشود.

نفس بد بو روی رفتار اجتماعی کودک تاثیر گذاشته و ممکن است وی را به افسردگی دچار کند. اگرچه، مهم است که با کودک خود صحبت کنید و وی را به رعایت بهداشت تشویق کرده و به او کمک کنید تا به مشکلات خود غلبه کرده و اعتماد به نفس خود را بازیابد.

تشخیص بیماری

تشخیص مناسب بوی بد دهان در کودکان باید با معاینه ی فیزیکی سر و گردن و همچنین معاینه دهان و دندان انجام بپذیرد. ممکن است پزشک شما از دستگاهی به نام هلیمتر برای تشخیص هرگونه گاز سولفید در تنفس استفاده کند. در 90 درصد موارد، بوی نامطبوع دهان به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، ایجاد حفره و پوسیدگی دندان و سایر مشکلات دندانی ایجاد میشود.

درمان پزشکی بوی بد دهان در کودکان

از آنجایی که بوی بد دهان دلایل متعددی دارد، درمان آن نیز باید مرتبط با مشکل باشد.

• اگر هالیتوزیس ناشی از خشکی دهان باشد، کودک شما مجبور است مایعات بدون قند زیادی بنوشد تا میزان بزاق تولید شده در دهان را افزایش دهد.
• ممکن است پزشک مکمل بزاق مصنوعی برای شما تجویز کند.
• هالیتوزیس ناشی از عفونت در دهان، نیاز به این دارد که علت آن ابتدا از طریق دارو یا جراحی بسته به نوع و میزان عفونت، درمان شود.
• برای اصلاح پوسیدگی دندان و یا وجود آبسه به جراحی نیاز است.
• قبل از اینکه پزشک در مورد چگونگی درمان بوی بد دهان کودک توضیح دهد، سایر علل پزشکی ایجاد کننده ی بوی نامطبوع دهان باید درمان شوند.

درمان های خانگی برای از بین بردن بوی بد دهان در کودکان

روش های درمانی خانگی زیادی برای از بین بردن بوی بد دهان در کودکان وجود دارند. در ادامه به چندی از آنها اشاره میکنیم:

• جعفری: جعفری علاوه بر اینکه یک خوشبو کننده ی طبیعی دهان است، خاصیت ضد عفونی کنندگی نیز دارد. همچنین به سهولت هضم غذا که می تواند باعث بوی بد دهان شود نیز کمک می کند. به فرزند خود بعد از هر وعده غذایی چند برگ جعفری بدهید تا بجود.
• رژیم غذایی مناسب: شکر تصفیه شده و غذای فرآوری شده به سلامت دهان کودک کمک می کنند. مصرف نوشیدنی های گازدار، آب نبات و شکلات ها را کم کنید. میوه ها و سبزیجات و البته برنج قهوه ای و آجیل بیشتری مصرف کنید.
• رازیانه: در پایان هر وعده ی غذایی می توانید کمی رازیانه به کودک خود بدهید تا نفس بد بو او را از بین ببرد.
• سرکه ی سیب: یک قاشق سرکه ی سیب را با لیوانی آب ترکیب کنید و از کودک خود بخواهید تا آن را قرقره کند. سرکه ی سیب تمامی باکتری های موجود در دهان را از بین میبرد.
• جوش شیرین: باکتری هایی که در دهان کودک شما زندگی می کنند به یک محیط خاص برای زندگی نیاز دارند. میزان PH دهان برای وجود آن محیط مهم است. مسواک زدن با جوش شیرین باعث تغییر PH دهان و از بین رفتن باکتری های ایجاد کننده بوی بد دهان می شود.
• مرکبات: اسید موجود در مرکبات علاوه بر از بین بردن باکتری های موجود در دهان، تولید بزاق را نیز افزایش میدهد. همیشه در هر وعده ی غذایی کودک خود یک پرتقال هم بگنجانید.
• ادویه هایی مانند هل و میخک: این ادویه ها به عنوان کاهش دهنده ی بوی بد دهان شناخته می شوند. با این حال، ممکن است آنها برای کودک شما بسیار تند باشند و باید کم استفاده شود.

این درمان های خانگی باید به همراه درمان های پیشنهادی پزشک انجام بپذیرند. اگر از این روش های درمانی استفاده میکنید باز هم باید حواستان به بهداشت دهان و دندان کودک خود باشد.

روش هایی برای جلوگیری از ایجاد بوی بد دهان در کودکان

به دلیل اینکه اغلب اوقات علت ایجاد بوی بد دهان، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به روش صحیح است، شما باید روش های صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را به کودک خود بیاموزید.

• دوبار در روز مسواک بزنید: کودک شما باید بیاموزد که روزی دو بار و به مدت دو دقیقه مسواک بزند. و البته که وی باید بعد از هر وعده ی غذایی دهان خود را بشوید.
• از پزشک خود بخواهید که یک دهانشویه ی مناسب به کودک شما پیشنهاد بدهد: اطمینان حاصل کنید که آن دهانشویه مختص کودکان باشد.
• نخ دندان کشیدن صحیح را به کودک خود بیاموزید.
• کودک شما باید به درستی زبان خود را بشوید، زیرا اغلب باکتری های عامل بوی بد دهان، روی زبان تجمع میکنند.
• کودک شما باید آب زیادی بنوشد تا دچار کم آبی بدن نشود.
• اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی کودکتان کامل سالم و با حداقل شکر است.
• تمامی ایمپلنت های دندانی مانند براکت ها و سیم های محافظ دندان باید به درستی تمیز و شسته شوند. باید به طور مداوم کودک خود را برای چکاپ پیش دندانپزشک ببرید.

سئوالات متداول

رعایت بهداشت دهان و دندان برای تمامی افراد به خصوص کودکان در حال رشد مهم است. آموزش دیدن برای انجام تمامی موارد مرتبط با بهداشت دهان و دندان به کودکان نیز ضروری است. کودک خود را نزد دندانپزشک مخصوص کودکان ببرید تا وی به بچه هایتان روش های صحیح مراقبت از دهان و دندان را بیاموزد. سپس شما هم در خانه به او برای انجام کارهای مرتبط با بهداشت دهان و دندان کمک کنید. در اغلب موارد بوی بد دهان در کودکان از عدم رعایت بهداشت ناشی میشود.