کشیدن دندان یک جراحی معمول است و اکثر افراد در زمان بهبودی دچار هیچ عارضه‌ای نمی‌شوند. گفته می‌شود که یکی از عوارض جراحی کشیدن دندان استئیت آلوئولی(alveolar osteitis) است که به‌ عنوان حفره خشک دندان یا سوکت خشک هم شناخته می‌شود. در این مطلب قرار است که به حفره خشک دندان، علائم، فاکتورهای ریسک و نحوه مدیریت این عارضه در خانه صحبت کنیم.

در این مطلب شما را در این زمینه‌ها راهنمایی می‌کنیم:

• حفره خشک دندان چیست؟
• فاکتورهای ریسک حفره خشک دندان- چه افرادی محتمل ابتدا به آن هستند؟
• علائم حفره خشک دندان
• 10 نکته برای جلوگیری از حفره خشک دندان
• نحوه درمان حفره خشک دندان
• 5 نکته برای مراقبت از حفره خشک دندان در خانه

حفره خشک دندان چیست؟

زمانی که جراحی کشیدن دندان را انجام می‌دهید، اعصاب و استخوان فک شما در معرض محیط اطراف قرار می‌گیرند. قرارگرفتن اعضای داخلی بدن در محیط بیرون خطرناک است و ممکن است این اعضا دچار آسیب شوند. به همین علت بدن برای کمک به محافظت از استخوان و اعصاب ناحیه فک و همچنین برای التیام سریع‌ تر زخم ایجاد شده، یک لخته خون در قسمت خالی دندان ایجاد می‌کند. وجود این لخته خون باعث می‌شود که حفره دندان پر شده و خون‌ریزی متوقف شود. حفره خشک دندان زمانی به وجود می‌آید که این لخته خون در جای خالی دندان ایجاد نشود. یا اینکه لخته خون ایجاد شده در حفره دندان بیرون بیفتد یا اینکه پیش از ترمیم بافت بدن، حل شود و از بین برود.

سوکت خشک دندان به چه شکل است؟

جای کشیده شدن یک دندان سالم معمولا به‌شکل یک لخته خون باقی می‌ماند. در صورتی که لخته خونی در جای کشیدن دندان وجود نداشته باشد یا اینکه در این قسمت لکه سفید مانندی ببینید احتمالا به حفره خشک دندان مبتلا شده‌اید. سفید رنگ بودن جای خالی دندان می‌تواند نشان‌دهنده استخوان فک شما باشد که دیدن آن بدون بافت محافظ مقداری خطرناک است. در صورتی که درون جای خالی دندان به رنگ‌های سیاه، سبز یا زرد در بیاید هم نشانه عفونت است و در این شرایط باید به‌صورت فوری به دندان‌پزشکتان رجوع کنید.

حفره خشک دندان چقدر دوام می‌آورد؟

سوکت خشک دندان معمولا بین یک تا دو هفته ادامه پیدا می‌کند و ممکن است باعث تورم، درد و عفونت محل جراحت شود. حفره خشک دندان معمولا سه روز پس از کشیدن دندان به وجود می‌آید. این اختلال در فک پایین بیشترین از فک بالا شایع است. گفته می‌شود که بهتر است در صورت بروز احساس درد در محل کشیدن دندان و یا سایر علائمی که بیان کردیم، زخم را به حال خود رها نکنید و به دندان‌پزشک مراجعه کنید.

عوامل ریسک حفره خشک دندان- چه کسانی به حفره خشک دندان مبتلا می‌شوند؟

ابتلا به حفره خشک دندان ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد، اما عوامل زیر می‌تواند در بالا بردن ریسک این بیماری دخیل باشند:

• نگهداری نامناسب از محل کشیده شدن دندان: دستورالعمل‌هایی که پزشک برای مراقبت از جای کشیده شدن دندان به شما می‌دهد، برای تشکیل لخته خون سالم و طبیعی بسیار مهم است.
• استعمال دخانیات: سیگار و سیار دخانیات تشکیل شده از تنباکو می‌تواند از بهبود زخم جلوگیری کند و باعث ایجاد حفره خشک دندان شود.
• عدم رعایت بهداشت دندان: عدم رعایت بهداشت دندان و لثه‌ها و همچنین عفونت در دهان می‌تواند ریسک ابتلا به حفره خشک دندان را پس از کشیده شدن بالا ببرد.
• داروهای ضد بارداری: استفاده از داروهای ضد بارداری می‌تواند فرآیند بهبود زخم را کندتر کند و موجب ایجاد حفره خشک دندان شود.
• سابقه خشکی حفره دندان: افرادی که قبلا سابقه خشکی حفره پس از کشیدن دندان را داشته‌اند می‌توانند بیشتر از سایر افراد به این مشکل دچار شوند.

علائم

• درد و حساسیت شایع‌ترین نشانه ابتلا به خشکی حفره دندان است. این درد می‌تواند از حفره دندان به گوش، شقیقه، چشم و یا گردن کشیده شود.
• احساس تورم در اطراف جای خالی دندان
• بوی بد دهان
• طعم عجیب دهان
• تب خفیف
• مشاهده استخوان در جای خالی دندان

10 راهکار برای جلوگیری از ایجاد حفره خشک دندان

1. در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید با دندان‌پزشکتان صحبت کنید

بعضی از داروهای متداول بین افراد مانند قرص‌های ضدبارداری می‌تواند بر توانایی بدن برای تشکیل لخته خون اثر زیادی بگذارد. به همین علت ما شدیدا به شما توصیه می‌کنیم که پیش از کشیدن دندان، دندان‌پزشک خود را از همه داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع سازید.

2. سعی کنید که قبل و بعد از جراحی کشیدن دندان سیگار کشیدن را محدود کنید

همان‌طور که قبلا توضیح دادیم، سیگار کشیدن و به‌صورت کلی استعمال دخانیات عامل اصلی ایجاد حفره خشک دندان و سایر بیماری‌های لثه است. وجود مواد شیمیایی موجود در سیگار می‌تواند خطر عفونت حفره دندان کشیده شده را افزایش دهد. همچنین مواد موجود در سیگار باعث می‌شود که روند بهبود زخم کندتر پیش برود و جلوی ایجاد لخته خون و دلمه بسته آن را می‌گیرد. مکش سیگار ممکن است باعث شود که لخته خون دندان شما جدا شده و به درون گلوی شما پرتاب شود. به همین دلیل بهتر است که قبل و بعد از عمل جراحی کشیدن دندان مصرف سیگار را محدود کنید یا آن را به‌صورت کلی ترک کنید.

نکته: مواد شیمیایی موجود در محصولات مختلف متفاوت است. توصیه ما در مورد محدود کردن مصرف سیگار شامل هر نوع محصول مانند تنباکو، ماری‌جوانا، ویپ، قلیان و… هم می‌شود.

3. با نی نوشیدنی ننوشید

مکیدن نوشیدنی ممکن است خطر جدا شدن لخته خون را از حفره دندان بالا ببرد. فشاری که مکیدن به دهان وارد می‌کند می‌تواند گاهی اوقات موجب از بین بردن لخته خون درون حفره شود. به همین علت بهتر است که حدود یک هفته پس از کشیدن دندان، از نوشیدن با نی خودداری کنید.

4. سعی کنید تف نکنید

تف کردن می‌تواند همان فشاری را به دهان وارد کند که مکیدن ایجاد می‌کند. در صورتی که مجبور به تف کردن شدید سعی کنید که در یک هفته اول پس از کشیدن دندان این عمل را به آرامی انجام دهید. همچنین این نکته را به‌خاطر داشته باشید که در زمان مسواک کردن کف خمیردندان را به آرامی از دهان خود خارج کنید و اجازه دهید خمیردندان با جریان آب از دهان شما خارج شود.

5. با توصیه دندان‌پزشک خود دندان‌هایتان را شست‌وشو دهید

دندان‌پزشک نحوه شستن دندان‌ها پس از جراحی و همچنین دهان‌شویه مخصوص را به شما معرفی خواهد کرد. سعی کنید که چند روز ابتدایی پس از کشیدن دندان، دندان‌های خود را به آرامی شست و شو دهید. ممکن است دندان پزشک از شما بخواهد که تا 24 ساعت اطراف محل کشیده شدن دندان را نشویید.

6. از آب‌نمک ولرم برای شست‌وشو استفاده کنید

دندان‌پزشکان آب‌نمک را برای کاهش التهاب و همین‌طور کاهش خطر ابتدا به عفونت می‌شناسند. برای تمیز نگه داشتن محل کشیده شدن دندان، می‌توانید دوبار در روز دهان خود را با آب‌نمک ولرم شست‌وشو دهید. برای شست‌وشو می‌توانید یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک فنجان آب حل کنید. در صورتی که مقدار بیشتری نمک را در آب حل کنید ممکن است محلول شما به‌جای کاهش التهاب، آن را افزایش دهد.

7. برای چند روز رژیم خود را به غذاهای نرم تبدیل کنید

غذاهای خشک و سفت می‌تواند در چند روز اول پس از کشیدن دندان، به لخته خون دلمه بسته روی حفره دندان شما آسیب بزند. پس بهتر است که در هفته اول پس از جراحی از خوردن این دسته از غذاها خودداری کنید. در 24 ساعت اول پس از جراحی سعی کنید که فقط از غذاهای مایع و بسیار نرم مانند سوپ و ماست استفاده کنید. در روزهای بعدی می‌تواند به‌مرور به رژیم سابق خود برگردید فقط مراقب باشید که چندین روز از خوردن خوراکی‌هایی مانند چیپس، غذاهای دانه‌دار، غلات و یا آجیل خودداری کنید.

8. از جویدن با دندان‌های نزدیک محل زخم خودداری کنید

جویدن با دندان‌های نزدیک محل زخم ممکن است که خطر ابتلا به حفره خشک دندان را بالا ببرد. بقایای غذای جویده شده توسط شما می‌تواند خون تازه لخته شده در حفره دندان را از بین ببرد. این مشکل زمانی تشدید می‌شود که شما چندین دندان را به‌صورت همزمان بکشید. بنابراین پس از کشیدن دندان باید تمام تلاش خود را بکنید تا با دندان‌های اطراف محل زخم غذا نجوید.

9. احساس درد دارید؟ از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید

در روز اول پس از جراحی ممکن است که احساس درد یا تورم لثه شما را اذیت کند. در صورتی که احساس کردید که لثه شما دچار تورم شده می‌توانید از کمپرس آب سرد و در صورت احساس درد می‌توانید از کمپرس آب گرم برای کاهش علائم استفاده کنید. برای این منظور می‌توانید کمپرس را روی قسمت بیرونی صورت خود قرار دهید. استفاده از داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن هم در این زمان توصیه می‌شود.

10. برای چند روز از انجام ورزش‌های شدید خودداری کنید

ورزش کردن شدید در روزهای ابتدایی پس از جراحی می‌تواند شما را با از بین رفتن لخته خون تشکیل شده در خطر ابتلا به حفره خشک دندان قرار دهد. پیش از جراحی برنامه ریزی کنید که به‌مدت چندین روز به بدن خود استراحت دهید و تحت فعالیت‌های شدید فیزیکی قرار نگیرید. پس از یک هفته می‌توانید با مشورت دندان‌پزشکتان به روتین سابق ورزش برگردید و تمرینات خود را از سر بگیرید.

نحوه درمان حفره خشک دندان

در صورتی که متوجه ابتلا به حفره خشک دندان شدید، باید پیش از هر اقدامی با دندان‌پزشک خود تماس بگیرید و به‌سرعت معاینه شوید. پس از ابتلا به این عارضه نیاز به دریافت دارو، تمیز کردن محل زخم و پوشاندن آن دارید. به همین علت باید به‌سرعت با دندان‌پزشک خود ملاقات کنید. در صورتی که فکر می‌کنید دچار حفره خشک دندان شدید می‌توانید با کلینیک ما در تماس باشید و وقت ویزیت خود را تنظیم کنید.

دندان پزشک من برای درمان حفره خشک دندان چه کاری انجام می‌دهد؟

• دندان پزشک در اولین قدم حفره دندان شما را بررسی می‌کند تا متوجه شود که چه اتفاقی افتاده است و علت ایجاد حفره خشک دندان چیست.
• در قدم بعدی دندان پزشک حفره را با محلول استریل یا دهان‌شویه تمیز می‌کند.
• در آخرین قدم دندان پزشک حفره خالی دندان شما را می‌پوشاند تا از استخوان فک و اعصاب ناحیه محافظت کند. این پوشش به لثه فرصت ترمیم شدن می‌دهد.

5 نکته برای مراقبت از حفره خشک دندان در خانه

1) داروهای خود را مصرف کنید

در صورتی که دندان پزشک برای شما دارویی را تجویز می‌کند، سعی کنید آن را به‌موقع و به‌صورت کامل مصرف کنید.

2) شست و شو با آب‌نمک را امتحان کنید

همان‌طور که استفاده از آب‌ نمک برای جلوگیری از ایجاد حفره خشک دندان کاربرد دارد، برای درمان این عارضه هم مناسب است. به‌طور کلی آب‌نمک محلول مناسبی برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها در دهان است.

3) از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید

همان‌طور که گفتیم سرما می‌تواند در کنترل التهاب مفید باشد همان‌طور که گرما در کاهش درد موثر است. ممکن است که نیاز باشد روز اول برای کاهش التهاب از کمپرس آب سرد و در روزهای بعدی برای کم کردن درد از کمپرس آب گرم استفاده کنید.

4) دهان خود را تمیز نگه‌دارید

تمیز نگه داشتن دهان برای جلوگیری از ایجاد حفره خشک دندان بسیار اهمیت دارد. به‌جز استفاده از آب‌نمک، استفاده از یک محلول تایید شده دهان‌شویه، مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان می‌تواند در مقابله با باکتری‌های دهان کاملا موثر باشد.

5) آب بنوشید

نوشیدن حجم زیاد آب زمانی که بدن نیاز به ترمیم دارد بسیار مهم است. آب زیاد بدن می‌تواند به روند بهبود زخم سرعت ببخشد. استفاده از آب زیاد به‌خصوص برای افرادی که از داروهای مسکن استفاده می‌کنند حیاتی است. یکی از عوارض این داروها ایجاد حالت تهوع است که با وجود نوشیدن زیاد آب این عارضه بسیار کمتر خواهد شد.