Last Updated on جولای 17, 2025 by دکتر سیده مریم حاکم زاده

ظاهر شدن یک برآمدگی روی سقف دهان می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. مثل آفت، عفونت‌های قارچی یا حتی رشد طبیعی استخوان. این برآمدگی‌ها ممکن است بدون درد باشند یا کمی درد داشته باشند. معمولاً این دلایل نگران‌ کننده نیستند و به‌ صورت خود به خود برطرف می‌شوند. با اینحال آگاهی از علائم مشکلات جدی تر اهمیت زیادی دارد.

۱. آفت دهانی

آفت‌ها زخم‌های کوچکی هستند که در داخل دهان ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها ممکن است به شکل برآمدگی‌های دردناک روی سقف دهان ظاهر شوند و معمولاً گرد هستند و رنگی سفید یا زرد با حلقه‌ای قرمز در اطرافشان دارند. آفت می‌تواند به صورت تکی یا چند تایی در کنار هم دیده شود. معمولاً دردناک است و سه تا چهار روز اول شدت درد بیشتر است اما بطور معمول خود به خود بهبود پیدا می‌کند. اگر بصورت مکرر دچار آفت میشود مطالعه مطلب چرا مدام آفت میزنم؟ | 12 دلیل آفت مکرر و راه حل به شما توصیه میگردد.

۲. تبخال

تبخال معمولاً روی لب‌ها ظاهر می‌شود اما ممکن است روی سقف دهان هم دیده شود. عامل ایجاد آن ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک (HSV-1) است. تبخال مسری است و اغلب پیش از نمایان شدن احساس سوزش، گزگز یا خارش در محل ایجاد می‌شود. این ضایعه به صورت تاولی کوچک شکل می‌گیرد که ممکن است بعد از مدتی خشک شده و پوسته ببندد و در نهایت از بین برود.

مطلب مرتبط: ۱۹ نوع زخم دهان و تصاویری از شکل ظاهری آنها

۳. سوختگی و سایر آسیب‌ها

آسیب به بافت سقف دهان می‌تواند باعث ورم یا ایجاد تاولی شود که شبیه برآمدگی احساس می‌شود. این حالت ممکن است با درد یا خونریزی همراه باشد. چنین آسیبی ممکن است به دلیل بریدگی، صدمه ناشی از کارهای دندانپزشکی یا استفاده از دندان مصنوعی یا مصرف دخانیات ایجاد شود.

اگر چیزی بسیار داغ بنوشید یا بخورید ممکن است روی سقف دهانتان برآمدگی حس کنید. سوختگی شدید هم می‌تواند باعث ایجاد تاول شود.

سوختگی‌ها و سایر آسیب‌ها معمولاً بدون نیاز به درمان خاصی خود به خود بهبود پیدا می‌کنند، اما مهم است که در این مدت مراقب باشید تا دوباره به همان ناحیه آسیب نزنید.

۴. مروارید اپستین

مرواریدهای اپستین کیست‌های کوچکی به رنگ سفید یا زرد هستند که روی لثه‌ها یا سقف دهان نوزادان تازه‌ متولد شده دیده می‌شوند. این برآمدگی‌ها گاهی شبیه دندان در حال رشد به نظر می‌رسند. معمولاً مرواریدهای اپستین طی چند هفته پس از تولد بطور کامل ناپدید می‌شوند.

۵. توروس پالاتینوس

توروس پالاتینوس بصورت یک برآمدگی سخت و بدون درد روی سقف دهان ظاهر می‌شود که ناشی از رشد استخوانی است. بعضی افراد از بدو تولد این حالت را دارند و برخی دیگر ممکن است در طول زندگی آن را به دست بیاورند. معمولاً این برآمدگی باعث هیچ مشکلی نمی‌شود اما اگر بزرگ شود ممکن است باعث احساس ناراحتی و سختی در خوردن، بلعیدن و جویدن شود.

۶. پاپیلومای سنگفرشی

پاپیلومای سنگفرشی رشدهای کوچک و بدون درد و بی‌ ضرری هستند که با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ارتباط دارند. این رشدها معمولاً روی زبان یا سقف دهان دیده می‌شوند. پاپیلومای سنگفرشی غیرسرطانی است و معمولاً نیازی به درمان ندارد اما در صورت نیاز می‌ توان آن‌ها را به کمک جراحی برداشت.

۷. کاندیدیازیس

برخی عفونت‌ها می‌توانند باعث ایجاد برآمدگی روی سقف دهان شوند از جمله کاندیدیازیس و بیماری دست، پا و دهان. کاندیدیازیس که به نام برفک دهان هم شناخته می‌شود یک عفونت قارچی است که توسط نوعی مخمر از جنس کاندیدا ایجاد می‌شود.

این عفونت معمولاً به شکل لکه‌های سفید روی سقف دهان، داخل گونه‌ها، زبان و گلو ظاهر می‌شود. این لکه‌ها ممکن است دردناک باشند و هنگام خوردن یا بلعیدن باعث ناراحتی شوند.

۸. بیماری دست، پا و دهان

بیماری دست، پا و دهان بیشتر در کودکان خردسال شایع است اما کودکان بزرگ‌ تر و حتی بزرگ‌سالان هم ممکن است به آن مبتلا شوند. یکی از علائم این بیماری زخم‌های دردناکی است که در داخل دهان به صورت تاول ظاهر می‌شوند و ممکن است باعث ناراحتی شوند.

مطلب مرتبط: 8 علت برآمدگی‌های غیر طبیعی پشت زبان + تصویر

۹. موکوسل‌ها

اگر روی سقف دهانتان یک برآمدگی کوچک به اندازه یک نخود احساس می‌کنید، ممکن است موکوسل باشد. موکوسل‌ها توده‌های گرد و پر از مایع هستند که معمولاً یک تا دو سانتی‌ متر قطر دارند، شکل گنبدی دارند و رنگشان شفاف یا کمی مایل به آبی است. بیشتر افراد معمولاً فقط یک موکوسل را در یک زمان تجربه می‌کنند.

این برآمدگی‌ها زمانی به وجود می‌آیند که یکی از غدد بزاقی تحریک یا ملتهب شود. معمولاً نیازی به درمان خاصی ندارند، اما اگر موکوسل‌ها به طور مکرر بازگردند بهتر است توسط پزشک معاینه شوند.

اگر روی سقف دهانتان برجستگی‌های کوچکی می‌بینید که گاهی ظاهر و گاهی ناپدید می‌شوند، ممکن است آفت‌های مکرر یا موکوسل باشند. با این حال بهتر است به پزشک مراجعه کنید چون زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند یا خوب شده و دوباره برمی‌گردند، ممکن است نشانه یک مشکل جدی تر باشند.

۱۰. هایپردونشیا

هایپردونشیا علت نادری برای ایجاد برآمدگی روی سقف دهان است. در این حالت یک دندان اضافی درست پشت دندان دیگر رشد می‌کند و گاهی ممکن است روی سقف دهان هم رشد کند.

دندان اضافه یا هایپردونشیا می‌تواند باعث درد فک و سردرد شود و معمولاً با کشیدن دندان اضافی درمان می‌شود.

۱۱. سرطان دهان

بیماری سرطان سقف دهان به عنوان سرطان سخت کام شناخته می‌شود که شامل کارسینوم سلول سنگفرشی و سرطان غدد بزاقی می‌شود. سرطان دهان نادر است اما عواملی مثل سیگار کشیدن یا مصرف الکل می‌توانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند.

مطلب مرتبط: فرق آفت با سرطان دهان: تشخیص و درمان آفت

چطور برآمدگی‌های سقف دهان تشخیص داده می‌شوند؟

برای تشخیص برآمدگی روی سقف دهان معمولاً نیاز به معاینه‌ی دقیق دهان است. هرچند فقط پزشک یا متخصص سلامت می‌تواند تشخیص قطعی بدهد، اما اغلب این برآمدگی‌ها به خودی خود از بین می‌ روند و نیازی به مراجعه پزشکی ندارند. با این حال تشخیص درست و به موقع اهمیت زیادی دارد تا در صورت نیاز درمان مناسب انجام شود. اگر برآمدگی روی سقف دهان خود به خود بهتر نشود یا بدتر شود، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است درباره علائم دیگر از شما سوال کند و چند آزمایش انجام دهد تا علت اصلی مشکل را پیدا کند.

چطور از شر برآمدگی‌های سقف دهان خلاص شویم؟

درمان برآمدگی روی سقف دهان بستگی به علت آن دارد. معمولاً این برآمدگی‌ها خود به خود از بین می‌روند. اما اگر می‌خواهید سریع‌ تر بهبود پیدا کنید و درمان‌های خانگی موثر نبودند بهتر است به دنبال روش‌های درمانی باشید.

گاهی علت‌های جدی‌ تر مثل عفونت نیاز به مراقبت و درمان بیشتری دارند. اگر برآمدگی از بین نرفت یا بدتر شد حتماً به پزشک مراجعه کنید تا مشکلتان درست تشخیص داده شود و درمان لازم آغاز شود.

چه موقع باید نگران برآمدگی داخل دهان باشیم؟

معمولاً برآمدگی روی سقف دهان جای نگرانی ندارد و معمولاً بدون نیاز به درمان خود به خود برطرف می‌شود. اما اگر این برآمدگی بعد از چند هفته هنوز باقی مانده یا تغییر اندازه و شکل داد بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

همچنین اگر برآمدگی باعث هر یک از موارد زیر شد، حتماً با پزشک مشورت کنید:

• درد مداوم که از بین نمیرود
• مشکل در جویدن یا بلعیدن
• خونریزی پیوسته و مکرر