پالپوتومی یک روش دندانپزشکی است که هم برای بزرگسالان و هم کودکان قابل انجام است، اما معمولا برای درمان دندان‌های شیری (اولیه) عفونی در کودکان استفاده می‌ شود. این نوع عفونت زمانی رخ می‌دهد که پوسیدگی دندان به پالپ داخل دندان برسد. در طی انجام پالپوتومی، پالپ موجود در تاج دندان (بخشی از دندان که قابل مشاهده است) برداشته می‌ شود، اما پالپ موجود در ریشه دست‌ نخورده باقی می‌ماند.

هدف از پالپوتومی

اگر کودک شما هنگام خوردن یا نوشیدن مواد سرد، گرم یا شیرین از درد دندان‌های خود شکایت کند، ممکن است دچار پالپیت شده باشد. پالپیت به التهاب پالپ دندان گفته می ‌شود که علت اصلی آن پوسیدگی درمان‌نشده دندان است. این حساسیت اغلب اولین نشانه‌ ای است که مشخص می کند کودک شما ممکن است دچار پوسیدگی دندان شده باشد.

اگر در معاینه دندانپزشکی مشخص شود که کودک شما دچار پوسیدگی دندانی شده است و این پوسیدگی پالپ موجود در تاج دندان را تحت تأثیر قرار داده، انجام پالپوتومی توصیه می شود.

پالپوتومی زمانی انجام می‌ گیرد که پوسیدگی دندان آن‌ قدر به پالپ موجود در تاج دندان نزدیک باشد که با برداشتن پوسیدگی، پالپ نمایان شود. این تشخیص می‌تواند از طریق معاینه دستی دندان توسط پزشک یا با استفاده از تصاویر رادیوگرافی (X-ray) انجام شود.

اگر مشخص شود که کودک شما دچار پالپیت شده (یعنی پالپ دندان به شدت آسیب دیده است) پالپوتومی انجام نخواهد شد. در عوض، بیمار باید تحت درمان پالپکتومی یا کشیدن دندان شیری قرار گیرد.

در صورتی که دندان کودک شما آسیب جدی دیده شده پالپوتومی می‌تواند انجام گیرد، گرچه این مورد کمتر رایج است. این روش معمولا به منظور حفظ دندان و پالپ موجود در ریشه انجام می‌ شود.

ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که چرا دندان شیری آسیب‌ دیده کودک با اینکه که در نهایت با یک دندان دائمی جایگزین خواهد شد، به‌ سادگی کشیده نمی‌ شود. دلیل این موضوع آن است که دندان‌های شیری به حفظ فضای مناسب برای رشد صحیح دندان‌های دائمی کمک می‌کنند و باعث می شوند که هنگام رشد، فضای کافی برای آن‌ها وجود داشته باشد.

در لغت، پالپوتومی به معنای برش پالپ است. بااین‌حال، در جامعه پزشکی، پالپوتومی به کل فرایند درمان گفته می شود که شامل پر کردن فضای خالی شده پس از برداشت پالپ با داروی مخصوص است.

پالپوتومی معمولا روی دندان‌های شیری انجام می‌ شود، اما در برخی موارد، می‌توان این عملیات را روی دندان‌های دائمی نیز انجام داد.

پالپوتومی نباید با پالپکتومی اشتباه گرفته شود. پالپکتومی زمانی انجام می‌ شود که پوسیدگی دندان کودک، فراتر از پالپ موجود در تاج دندان گسترش یافته و به پالپ موجود در ریشه دندان (پالپ رادیکولار) رسیده باشد.

خطرات و موارد منع انجام پالپوتومی

پالپوتومی روشی کاملا ایمن و بی خطر است، با این حال، در صورتی که پالپ موجود در ریشه دندان (پالپ رادیکولار) زنده نباشد، این روش نباید انجام شود. به این معنا که پالپ در این ناحیه نباید عفونی شده باشد و باید در زمان انجام درمان همچنان سالم و بدون مشکل باشد.

قبل از انجام پالپوتومی

برای آماده شدن جهت این درمان، به نکات زیر توجه کنید:

• مدت زمان: پالپوتومی اغلب بین 30 تا 45 دقیقه و در برخی موارد ممکن است کمی بیشتر زمان ببرد.
• محل انجام: این روش در مطب دندانپزشک انجام می‌ شود.
• لباس مناسب: از آنجا که پالپوتومی یک عمل دندانپزشکی است، کودک شما می‌تواند لباسی بپوشد که برای او راحت باشد.
• وسایل همراه: در صورت تمایل، می‌توانید یک وسیله‌ آرامش‌بخش (مانند عروسک یا اسباب‌بازی موردعلاقه) برای کودک خود بیاورید تا پس از انجام درمان احساس بهتری داشته باشد.

حین انجام پالپوتومی

حداقل یکی از والدین می‌تواند در طول انجام این درمان کنار کودک بماند.

مراحل حین انجام پالپوتومی

ناحیه اطراف دندان با بی‌حسی موضعی آماده می‌ شود، سپس یک بی‌حسی تزریقی به محل مورد نظر تزریق خواهد شد. در برخی موارد، ممکن است به کودک آرام‌بخش داده شود. انتخاب روش مناسب معمولا به تشخیص دندانپزشک بستگی دارد.

دندانپزشک ابتدا دندان موردنظر را مشخص کرده و هرگونه پوسیدگی در سطح یا اطراف آن را برای جلوگیری از آلودگی پالپ برمی‌دارد. سپس حفره پالپ با استفاده از دریل از طریق مینای دندان و عاج باز می‌ شود.

پس از سوراخ شدن سقف پالپ، خونریزی رخ می‌دهد که نشان‌دهنده سالم بودن پالپ است. اما اگر حفره پالپ پر از چرک باشد یا خالی و خشک به نظر برسد، دندانپزشک نمی‌تواند پالپوتومی را ادامه دهد. در این شرایط، لازم است پالپکتومی انجام شود و دندان کشیده شود.

پس از آن، تاج پالپ برداشته و یا تخلیه می‌ شود. پس از این مرحله، پنبه‌های مرطوب یا پلت‌های مخصوص برای توقف خونریزی و تمیز کردن ناحیه مورد نظر استفاده می‌شوند. در حالت ایده‌آل، خونریزی باید طی یک تا دو دقیقه (و حداکثر تا پنج دقیقه) متوقف شود. البته، این بازه زمانی ممکن است بسته به روش هر دندانپزشک متفاوت باشد.

اگر خونریزی متوقف نشود، نشان‌دهنده این است که پالپ موجود در ریشه دیگر سالم نیست و احتمالا تحت تأثیر پوسیدگی دندان قرار گرفته است. در چنین شرایطی، پالپکتومی و کشیدن دندان باید انجام شود.

پس از توقف خونریزی، پالپ ریشه‌ای (بخش قابل مشاهده) با داروی مخصوص درمان و پوشانده می‌ شود. این دارو اغلب شامل فرموکرزول، سولفات فریک یا معدنی تری‌اکسید آگگرت است.

برخی دندانپزشکان به جای دارو، از لیزر برای درمان پالپ استفاده می کنند، زیرا پالپوتومی‌هایی که با لیزر انجام می‌شوند، نرخ موفقیت بسیار بالایی دارند.

پس از انجام این مرحله، حفره پالپ دندان با اکسید زینک اوژنول (ZOE) پر می‌ شود. سپس دندان ترمیم می‌ شود که معمولا با یک روکش استیل ضدزنگ انجام می‌گیرد.

کودک شما ممکن است پس از انجام پالپوتومی درد و یا تورم داشته باشد. در این حالت دندانپزشک اغلب داروی مسکن تجویز می کند تا به کاهش درد کمک کند.

پس از پالپوتومی

دندانپزشک شما احتمالا دستورالعمل‌هایی در مورد نوع و دمای مواد غذایی ارائه خواهد داد که کودک شما می‌تواند در روزهای پس از درمان مصرف کند. همچنین توصیه می‌ شود که کودک از خوردن آب‌نبات یا سایر خوردنی های چسبناک خودداری کند تا زمانی که روکش استیل ضدزنگی که برای ترمیم دندان استفاده شده است، به ‌طور طبیعی کنده شود.

سایر نکات مهم

برای جلوگیری از پوسیدگی سایر دندان‌ها، لازم است که یک برنامه منظم مراقبت از دهان و دندان برای کودک خود داشته باشید. توصیه می‌ شود با دندانپزشک خود مشورت کنید تا بهترین روش مراقبت از دندان را به شما پیشنهاد دهد. همچنین، معاینات منظم را فراموش نکنید و کودک خود را طبق برنامه تعیین‌شده برای ویزیت‌های دوره‌ای نزد دندانپزشک ببرید.

پالپوتومی در بزرگسالان

پالپوتومی در بزرگسالان تقریباً همانند روش دندان‌ های شیری کودکان انجام می‌گیرد. با این‌ حال، این روش چندان رایج نیست، زیرا دندانپزشکان معمولاً درمان ریشه را برای دندان‌های دائمی بزرگسالان ترجیح می‌دهند.

سخنی از طرف دکتر حاکم زاده

نگرانی برای کودک خود هنگام انجام هرگونه عمل پزشکی یک موضوع کاملاً طبیعی است. بااین‌حال، پالپوتومی تقریباً یک روش بدون خطر است. پس از پایان بی‌حسی یا آرام‌بخش استفاده‌شده در حین عمل، کودک شما به حالت عادی خود بازخواهد گشت.

در صورت داشتن سوال در این مورد، حتما با دندانپزشک خود مشورت کنید. دندانپزشک شما می‌تواند به تمامی سؤالات شما پاسخ دهد تا شما احساس آرامش بیشتری نسبت به این روش درمانی داشته باشید.